Nazimars stuit op verzet
Door So Roustayar
Het wemelde zondag van de politie in Enschede. Zo waren er politieagenten uit Den Haag en was de landelijke organisatie van politievrijwilligers (LOPV) opgeroepen: een speciale eenheid die vaak wordt ingezet op demonstraties, ditmaal om de veiligheid van Pegida en andere extreem-rechtse figuren te waarborgen en hun mars mogelijk te maken. Daarnaast werd er twee-en-half peloton ME, politie te paard, een helikopter en een waterkanon ingezet.
Op het station van Enschede begon de repressie. Activisten werden eruit gepikt, apart genomen, moesten zich identificeren en hun tassen werden gecontroleerd. Enkele mensen werden tweemaal gefoullieerd, nog voordat ze een voet buiten het station hadden gezet. Een sjaal om je nek of in je tas werd als gezichtsbedekking bestempeld en was aanleiding voor de politie om activisten op te pakken. Agenten namen borden met een stok in beslag en en voerde een reeks willekeurige arrestaties uit.
Een politie-escorte leidde de activisten van het station naar het Volkspark. Die locatie had de burgemeester van Enschede aangewezen voor het protest. Het was duidelijk dat de gemeente Enschede de twee groepen uit elkaar wilde houden. Waar rechts een podium kreeg en een route mocht lopen, moest links in een park achteraf een stilstaande manifestatie houden.
Dit park werd omsingeld door de politie. Niemand kon het park bereiken of het park uit. Activisten werden willekeurig in de stad gestopt en gefoullieerd en het recht op anonimiteit werd ontnomen. Ruim 60 linkse activisten uit Duitsland die wel het park hadden bereikt, werden door de politie weer in de trein naar Duitsland gezet. Diverse media verspreidden het gerucht dat activisten wapens bij zich hadden, maar geen van de linkse activisten had wapens of zelfs gezichtsbedekking.
Meer toeschouwers dan neonazi’s
Op het grote toneel bij Villa de Bank stond Edwin Wagenveld zijn racistische en xenofobe ideeën te prediken richting de honderd aanhangers. Daarna maakte hij plek voor de zanger van Kategorie C. Tijdens zijn optreden vroeg de zanger aan de menigte om met hem mee te zingen, maar het bleef stil. Kennelijk waren zijn xenofobe en fascistische teksten nog niet bekend bij de aanhangers. De voertaal tijdens deze nationalistische mars leek Duits te zijn.
Op ruim honderd meter afstand van de fascisten stonden honderden agenten met hun rug naar Pegida. Links en rechts stonden ME- en politiebussen geparkeerd, verder weg twee arrestatiebussen. Een politiehelikopter vloog boven ons hoofd. Toen Edwin Wagenveld aanstalte maakte om te lopen, staken de activisten, gesteund door buurtbewoners, de weg over richting Pegida. Politie vormde een cirkel rond de fascisten, met hun schilden en knuppels en beschutting in de aanslag.
Met Edwin Wagenveld aan kop begon het extreem-rechtse tuig te lopen, tot een groep linkse activisten een sit-in actie gingen doen. Ongeveer acht mensen hebben Pegida en aanhang voor enkele minuten kunnen blokkeren. De mars viel kort stil, maar de politie omsingelde de activisten en arresteerde er twee.
Twee handen op één buik
Tijdens de mars van Pegida liep de politie en ME zij aan zij naast extreem-rechts en neonazi’s. Linkse activisten en buurtbewoners werden door politie op de paard op afstand gehouden. ‘Verstoren van openbare orde’ werd op elk moment ingezet om ruimte te maken voor fascisten.
Tegelijkertijd kreeg Pegida alle vrijheid om beledigende, racistische en islamofobe uitingen te doen. Meerdere malen riep Edwin Wagensveld dat Mohammed een kindverkrachter is, terwijl hij tussen twee politie-eenheden liep. Ook Pownews voelde zich veiliger tussen de nazi’s dan onder boze buurtbewoners.
Het beeld van de demonstratie in Enschede liet goed de verhouding zien tussen extreem-rechts en de staat. Dee politie liet zich onverkort inzetten als verlengstuk van extreem-rechts. Agenten gedroegen zich bijvoorbeeld als schoften tegenover activisten met beperking. Die werden belachelijk gemaakt en werden vernederd in het bijzijn van anderen. De politie wilde de linkse groep op deze manier intimideren en kleiner maken, om ons tegengeluid te ondermijnen.
Tegengeluid
Ondanks de enorme politierepressie hebben buurtbewoners en links de fascisten kunnen overstemmen met leuzen. Toen Pegida en HoGeSa terug naar het podium werden begeleid, begon Edwin Wagenveld zoals altijd te klagen dat de gemeente hen niet genoeg beschermd zou hebben.
Maar het was juist het tegenprotest dat het geweld ondervond van de politie, die mensen duwde en sloeg met hun wapenstokken. Een jonge vrouw die al op de grond lag is daarbij op haar hoofd geslagen. De politie stuurde zelfs een groep mensen weg die bloemen uitdeelden aan voorbijgangers. De vrijheid voor extreem-rechts om haat te zaaien ging kennelijk boven het recht om een tegengeluid te laten horen.
Een groep Turkse Nederlanders die de manifestatie live uitzond werd door de politie weggestuurd. Emre Acar Karavel, van de Facebookgroep Turken Bij Elkaar over het faciliteren van de extreem-rechtse mars: ‘Als je in Nederland naar de maatschappelijke ethische norm gaat kijken van wat verantwoordelijk is, dan vind ik dit onverantwoordelijk gedrag.’
De demonstratie van afgelopen zondag liet deels de zwakte zien van extreem-rechts in Nederland. Zij hebben fascisten uit Duitsland nodig om te doen alsof zij iets voorstellen. Op het moment heeft extreem-rechts in Nederland geen straatbeweging nodig om haar invloed te vergroten. Maar Charlottesville laat zien dat we alert moeten zijn op elk moment dat extreem-rechts zich openbaar manifesteert. Ze proberen aan te sluiten bij een breder extreemrechts sentiment, in Nederland gedreven door politici als Wilders en Baudet. Linkse activisten werden afgelopen zondag door Pegida-aanhangers beledigd, bespuugd, en geslagen.
Door de inzet van linkse activisten, buurtbewoners en druk van AFA, is de route aanzienlijk verkort. Enschede liet zien dat racisme niet welkom is door de verschillende spandoeken die in de stad hingen (‘Zeg nee tegen racisme’ en ‘Enschede tegen racisme’) en door de zitblokkade. De woedende reacties van sommige buurtbewoners laten het potentieel zien om de volgende keer breder lokaal te mobiliseren en zo een nazimars helemaal onmogelijk te maken.