Jesse Klaver heeft gelijk
Door Angela Ettema
Mark Rutte stelde ‘verbijsterd’ te zijn over de houding van Klaver, Alexander Pechtold vond Klavers mening ‘absurd’, terwijl CDA-leider Sybrand Buma GroenLinks verweet ‘een volstrekt onmogelijk in te willigen eis’ te stellen. De Volkskrant voerde teleurgestelde kiezers op die ‘nooit meer op GroenLinks’ wilden stemmen. RTL Nieuws berichtte op basis van een peiling met 183 respondenten ten onrechte dat de meerderheid van GroenLinks-stemmers ‘baalde’ van Klaver.
Noord-Afrikadeals
Het gewraakte voorstel van informateur Tjeenk Willink pleitte ervoor na de Turkijedeal ‘vergelijkbare afspraken’ te maken met ‘landen in Noord-Afrika’. Volgens Rutte ging het om ‘fatsoenlijke afspraken die zich houden aan alle internationale verdragen’. Dat Rutte ineens schermde met ‘internationale verdragen’ was nogal hypocriet, aangezien de VVD evenals het CDA het VN-Vluchtelingenverdrag zodanig wil wijzen dat geen vluchteling meer Nederland in komt.
Rechtse partijen omarmen de Turkijedeal vooral omdat deze ertoe heeft geleid dat Turkije inmiddels zo’n 3,5 miljoen vluchtelingen opvangt, bijna drie keer zoveel als de hele EU bij elkaar. Dat veel vluchtelingen in Turkije kampen met armoede, uitbuiting en kinderarbeid zal VVD en CDA een zorg zijn. Daarnaast zitten nog tienduizenden mensen onder erbarmelijke omstandigheden vast in Griekenland. Van de belofte van de EU om substantiële aantallen vluchtelingen van Turkije over te nemen is niets terechtgekomen.
Klaver had dan ook goede redenen om nee te zeggen tegen het voorstel van Tjeenk Willink: ‘Het uitgangspunt van de andere partijen was: iedereen terugsturen en in Afrika asiel laten aanvragen’, zegt Klaver in een interview: ‘De houding van de andere partijen was: je moet precies doen wat wij willen en dan schrijven we het wel zo op dat het voor jou acceptabel is.’
De wens om migratiedeals te sluiten met Noord-Afrikaanse landen komt voort uit de constante stemmingmakerij in Nederland over ‘stromen vluchtelingen’ richting Europa. Dit frame wordt overigens ook door GroenLinks kritiekloos overgenomen. Zo zegt ook Klaver dat 90 procent van de vluchtelingen om economische redenen komt en moet worden teruggestuurd. In feite is het aantal vluchtelingen dat op bootjes Europese landen bereikt drastisch gedaald en betreft dit vooral mensen uit Syrië en Eritrea. De meeste mensen komen nu via Libië, een land met drie regeringen, waar chaos heerst en een veilige opvang onmogelijk gegarandeerd kan worden.
Alexander Pechtold, die vorig jaar nog kritiek had op de Turkijedeal, zei dat er geen ‘waterdichte garanties voor de toekomst’ bestaan. ‘Maar ik weet wel dat de bootjes waar smokkelaars grof geld voor vragen niet waterdicht zijn. Die blijven bestaan als je geen maatregelen neemt’, vervolgde hij. Dit is een valse tegenstelling: mensen verdrinken in de Middellandse Zee omdat Fort Europa dit toelaat, niet omdat Jesse Klaver zijn rug recht houdt.
Links beleid?
Een ander verwijt dat Klaver werd gemaakt, is dat hij de kans heeft weggegooid om er links beleid uit te slepen over klimaat of de economie. Maar het is een misverstand dat er van VVD en CDA op die punten veel te verwachten viel. In een interview zei Klaver dat hij ‘bij lange na niet’ het gevoel had bij onderhandelingen over klimaat dat het Verdrag van Parijs gehaald zou worden.
Bij economisch beleid werd gesproken over het versoepelen van de bonusregels voor banken, om na Brexit Londense bankiers naar Nederland te lokken. Klaver: ‘Dat is dus precies het omgekeerde van wat wij willen. Dus wij zeiden: dat doen we niet. Dat vonden de anderen volstrekt vreemd. Ik kreeg het verwijt dat ik zoiets wel in de campagne kon vinden, maar niet in onderhandelingen, omdat het toch logisch is dat wij die banken hier willen hebben. Maar dat is niet logisch!’
Met deze uitspraak demonstreert Klaver de cynische werking van het politieke systeem: zeg in de campagne wat je kiezers willen horen om in de formatie de belangen van het kapitalistisch systeem te dienen. Het is dan ook volkomen terecht dat GroenLinks kiest voor de oppositie in plaats van de PvdA achterna te gaan. Volgens Klaver ging het in de formatie om de vraag: ‘Maak je het beleid een beetje minder erg of een beetje beter?’ Met een serieuze linkse oppositie, die zich niet beperkt tot Haagse spelletjes maar ook de straat op gaat, kan veel meer worden binnengehaald.