Marokkaans massaprotest gaat nieuwe fase in
Door Jeroen van der Starre
De protestbeweging in de Rif richt zich tegen de militarisering en achterstelling van het gebied door de Marokkaanse staat. Er is groot gebrek aan banen en publieke voorzieningen, zoals een universiteit of goede zorginstellingen. Maar veel Riffijnen (Amazigh) lijden aan kanker vanwege de inzet van chemische wapens door Spanje en Frankrijk in hun oorlog tegen de Riffijnse onafhankelijkheidsstrijd. Die vond plaats in de jaren 20 onder leiding van Mohammed Abdelkrim El Khattabi.
Terwijl de Rif onder militaire controle staat, is bijvoorbeeld de visvangst voorbehouden aan een kleine groep zakenlieden en moeten lokale vissers smeergeld betalen om hun werk te doen. De protesten zijn een duidelijke voortzetting van de protesten van de 20 Februaribeweging die in 2011, tijdens de Arabische Lente, de straat op ging in Marokko.
In de loop van mei werden de protesten massaler, toen een legermacht richting Al Hoceima trok, de belangrijkste stad in de Rif. Op 18 mei gingen 40.000 mensen de straat op in deze stad met zelf 56.000 inwoners. Door de massale opkomst en de expliciete oproep om vreedzaam te demonstreren bleef een confrontatie uit.
Het regime heeft alles gedaan om de protesten te ondermijnen. Toen loze beloften niet bleken te werken ging het afgelopen maand over tot een combinatie van repressie en desinformatie. Tijdens het vrijdagmiddaggebed van 26 mei richtten de preken van de imams zich tegen de volksbeweging. Deze zou ‘separatistisch’ zijn. Maar de leiders van de beweging hebben steeds aangegeven dat sociale rechtvaardigheid, niet onafhankelijkheid hun doel is.
In een moskee in Al Hoceima ontstond een felle discussie tussen de imam en Nasser Zafzafi, de belangrijkste leider van de beweging. ‘Zijn de moskeeën van God, of van de Makhzen (de Marokkaanse politieke en economische elite)?’ vroeg hij zich hardop af.
Dit was aanleiding voor de Makhzen om Zafzafi te laten arresteren: zijn optreden in de moskee zou een ‘inbreuk op de vrijheid van godsdienst’ zijn. In enkele dagen tijd werden vele tientallen activisten gearresteerd. Geen van hen mag tot nog toe bezoek ontvangen van advocaten of familie.
In Al Hoceima en elders in Marokko gingen mensen nachten achtereen massaal de straat op om vrijlating van de politieke gevangenen te eisen. Er volgde een driedaagse algemene staking die de hele Rif lamlegde. Ook de Marokkaanse en Amazigh-gemeenschappen in Europa gaan in toenemende mate de straat op en zijn een belangrijke steun voor de beweging in de Rif.
Het komende grote richtpunt in de strijd is een miljoenenmars op 20 juli, zei Zafzafi. ‘We hopen dat onze broeders in het buitenland, met name de Rif-gemeenschap in Europa zich bij ons aansluiten om samen te demonstreren.’
Aanstaande zaterdag is een solidariteitsprotest voor de politieke gevangenen in Marokko: Locatie: Koekamp, Den Haag • Tijd: 17.30 – 19.30