Groot-Brittannië: ‘Corbyn brengt socialisme terug in de discussie’
Waarom heeft May deze vervroegde verkiezing uitgeroepen?
May dacht dat dit het beste moment was om haar meerderheid te vergroten. Hiervoor zijn drie redenen. Ten eerste leek de oppositie zwak. Jeremy Corbyn lag voortdurend onder vuur van zijn eigen parlementsleden, die vanaf de rechterflank zijn leiderschap proberen te ondermijnen.
Ten tweede zijn de Brexit-onderhandelingen nog niet begonnen. Als het zover is, dan zullen die de Tories verdelen. Dus heeft May berekend dat hoe groter haar meerderheid is, des te beter zij de storm kan doorstaan. Nu verkiezingen betekent ook dat de volgende pas in 2022 gehouden worden. Dit geeft de Tories de beste kans om een meerderheid te vergaren voordat de bezuinigingen de mensen echt gaan raken.
In recente peilingen wordt de achterstand van Labour op de Conservatieven steeds kleiner. Hoe kon Corbyn in korte tijd, en onder zware druk van media en rechts, zo aan populariteit winnen?
Na de lancering van het Labour-verkiezingsprogramma vond een echte omslag plaats. Corbyns beleid behelst een eind aan de privatisering van de zorg, afschaffing van collegegeld en de hernationalisering van de spoorwegen – zeer populaire maatregelen, maar geen Labourleider heeft het hier de laatste twintig jaar over gehad. Tegelijkertijd begon Corbyn met massabijeenkomsten in het hele land, wat iedereen liet zien dat hij populair is en een leider kan zijn.
Toen presenteerden de Conservatieven hun programma en dat werd een ramp. Ze vielen de groep aan die het meest waarschijnlijk komt opdagen en voor hen zou stemmen: de ouderen. De belangrijkste maatregel, die bekend is komen te staan als de ‘dementiebelasting’, dwingt ouderen hun huis te verkopen om hun zorg te bekostigen. Dit zorgde voor zoveel onrust dat May enkele dagen later een beschamende draai moest maken.
Heeft de aanslag in Manchester invloed gehad op deze ontwikkelingen?
Het is vaak zo dat een terroristische aanslag rechts en de zittende regering versterkt. De campagne werd drie dagen opgeschort, maar nu die weer is begonnen, laten de eerste peilingen sinds de aanslag zien dat de voorsprong van de Tories alleen maar verder slinkt. Dit is zeer positief.
Je noemde al de weerstand die Corbyn ervaart binnen zijn eigen gelederen. Kun je meer vertellen over de dynamiek binnen Labour? Welke kampen zijn er en hoe beïnvloedt de interne strijd de verkiezingscampagne?
De parlementaire Labour Party – de parlementsleden en het partijapparaat – wordt gerund door de blairistische rechtervleugel. Ik noem het blairistisch, omdat onder Blairs leiderschap vanaf 1994 de partij het neoliberalisme heeft omarmd. Deze krachten proberen sinds twee jaar van Corbyn af te komen.
Corbyn is al jaren principieel links parlementslid en heeft een sterke basis onder de vaak nieuwe, jonge mensen die lid zijn geworden van Labour om hem als leider te kiezen. Ondertussen heeft hij ook de steun van de meeste vakbonden weten te behouden, vooral doordat zijn anti-bezuinigingsbeleid aanslaat bij vakbondsleden. De leiders van de twee grootste vakbonden hebben echter een kritische, afwachtende positie ingenomen. Op hun steun hoeft Corbyn dus niet te rekenen.
In het begin wilde Labour de verkiezingen nog over Brexit laten gaan en pleitte het voor ‘progressieve allianties’ tussen iedereen die tegen een ‘harde Brexit’ was, van de Liberaal Democraten en de Groenen tot soms zelfs Tories. Er werd gesproken over een afsplitsing van de rechtervleugel als Corbyn leider zou blijven en de vorming van een nieuwe anti-Brexitpartij. Dit geluid is momenteel verstomd, maar zou kunnen terugkeren.
Zou Labour zich bij winst kunnen onderscheiden van andere Europese sociaal-democratische partijen en wel successen boeken in de strijd tegen bezuinigingen?
Als Corbyn wint, zal het in bepaalde opzichten moeilijker zijn om zijn beleid door te voeren, omdat zijn parlementsleden hem niet steunen. Aan de andere kant heeft hij de steun van honderdduizenden aanhangers aan de basis. En als hij de verkiezingen wint, zal dat zijn op basis van zijn programma. Hij heeft dan een sterk persoonlijk mandaat.
Maar het Britse establishment zal niet achterover gaan leunen en Corbyn een eind laten maken aan drie decennia neoliberalisme en tien jaar bezuinigingen. Hij zal onder enorme druk komen staan om zich te schikken. Of hij hieraan zal toegeven zal volledig afhangen van buitenparlementaire factoren. De kracht van de beweging aan de basis – op het werk, in de vakbonden en in de gemeenschap – zal hiervoor cruciaal zijn.
Zouden revolutionair socialisten niet beter lid worden van Labour om Corbyn te laten slagen en Labour verder naar links te bewegen?
Als revolutionairen lid worden van Labour, dan zouden we meegesleurd worden in de interne strijd met de rechtervleugel en het van deur tot deur gaan, en niet echt de discussie aangaan. De beste bijdrage die we kunnen leveren is bouwen aan een klimaat van verzet op straat. Zo zijn we bijvoorbeeld onderdeel geweest van de ‘Anti-Tory actiedagen’. In veel steden hebben we verschillende groepen bij elkaar gebracht om samen campagne te voeren. Dit geeft een boost aan de stemming en het vertrouwen van iedere betrokkene en laat zien dat er leven zit in de beweging.
Hoe moeten we naar deze verkiezingen kijken in het kader van maatschappelijke verhoudingen en mogelijkheden voor radicaal links?
De steun voor Corbyn is een teken van het verlangen van de arbeidersklasse naar een andere maatschappij en de wil om hiervoor te vechten. Zelfs als Corbyn niet wint, gaat hij waarschijnlijk meer stemmen krijgen dan voorspeld en zal het moeilijk worden voor rechts om hem eruit te wippen. Het succes van Corbyn helpt ons als revolutionairen te beargumenteren dat er niet slechts een ruk naar rechts is in de samenleving, maar dat er sprake is van polarisatie. En als we rechts willen stoppen – of dat nu Theresa May is, UKIP of anderen die racisme gebruiken om ons te verdelen – dat we dan moeten bouwen aan een beweging van onderop.
Als Corbyn wint, zullen er grote gevechten komen om zijn beleid te implementeren. Als hij verliest dan zal de strijd tegen het afbraakbeleid van de Tories moeten worden voortgezet. Het is hoe dan ook duidelijk dat revolutionair links voortdurend manieren moet vinden om samen te werken met Corbyn aanhangers en hen betrekken in activisme.
Antiracisme is een voorbeeld van hoe we dat doen en zal ook een centraal thema blijven van ons werk in de nabije toekomst. Recentelijk waren er nog enorme protesten tegen bezuinigingen in het onderwijs. Wij kunnen een belangrijke rol spelen in gevechten die wel gevoerd worden en bouwen aan solidariteit, en daarnaast die gevechten verbinden aan de grotere politieke vraagstukken wat bezuinigingen en antiracisme betreft.
Corbyn heeft in ieder geval socialistische ideeën teruggebracht in de mainstreamdiscussie en dat is prima terrein voor ons om in te werken.
Zie het verslag van Corbyns bezoek aan York (bron foto).