Stranden formatie is mooi, nu oppositie bouwen
Door Jeroen van der Starre
Vanaf het begin was wel duidelijk dat een kabinet VVD, CDA, D66, GL een behoorlijk rechts kabinet zou worden, waarin GroenLinks – in ruil voor wat groenrechtse punten – vooral medeplichtig gemaakt zou worden voor rechts beleid. Dat de partij voet bij stuk heeft gehouden is daarom goed nieuws.
Dat GroenLinks nu de schuld krijgt van het vastlopen van de onderhandelingen is geen verrassing: ze stond als enige linkse partij tegenover een rechts blok. Daarom was te voorzien dat deze onderhandelingen GroenLinks niets positiefs zouden brengen. Toch is het vastlopen ervan een veel betere uitkomst dan een rechts kabinet met Klaver in de rol van links vijgenblad.
Het ligt voor de hand dat nu geprobeerd zal worden om een kabinet met de ChristenUnie te formeren. Die partij sluit beter aan bij het harde conservatisme van VVD en CDA. Dat de onderhandelingen met die partij niet direct begonnen heeft vooral te maken met de rituele afhoudendheid die onlosmakelijk met het hele formatiecircus verbonden is. Aan de andere kant blijft het streven om ruim voor Prinsjesdag een nieuw kabinet geformeerd te hebben dat een eigen begroting kan indienen.
GroenLinks doet er dus goed aan zich voor te bereiden op een felle oppositie – binnen en buiten het parlement. Hetzelfde geldt voor de SP. Emile Roemer greep het Kamerdebat over de formatie aan om opnieuw met zijn hopeloos naïeve plan op te proppen te komen om een kabinet-Buma te formeren dat uit maar liefst zes partijen zou moeten bestaan.
Dit plan is gebaseerd op het totaal achterhaalde idee dat er een sociale stroming binnen het CDA bestaat waarbij links zou kunnen aanhaken. Maar de harde nationalistische campagne van Buma en de harde rechtse afbraakkabinetten-Balkenende zouden voldoende moeten zijn om de absurditeit van dat idee aan te tonen.
Links moet zich neerleggen bij de feiten: de verkiezingen zijn geweest en de formatie zal een rechts kabinet Rutte-III aan de macht brengen. We zouden ons dus moeten richten acties in het najaar. Wat dat betreft stelde de meetup van GroenLinks in het Paard van Troje teleur. Klaver herhaalde terecht dat oorlogsvluchtelingen welkom moeten zijn, maar hij was tegelijkertijd extreem mild over de partijen die vluchtelingen juist laten verdrinken. ‘Ik ga geen kwaad spreken over andere partijen’, zei hij.
Het wordt tijd dat gevestigd links dit soort illusies in rechts van zich afschudt en de strijd aangaat. Als deze partijen de huidige lijn voortzetten en oppositie tegen rechts aan de extreem-rechtse partijen overlaten zullen de volgende verkiezingen nog veel dramatischer uitpakken dan de laatste.