Liever queer dan volgens het hokjesdenken
Door Sodaba Roustayar
De keuze voor Ryanne als presentatrice maakt Geslacht! uniek: ze prikt door taboes heen en is lekker ongenuanceerd. Zo zegt ze in de eerste aflevering tegen Patricia Paay: ‘Ik heb nog een tijdje geleden je dochter lopen scharen’. Het programma krijgt een tweede dimensie omdat de presentatrice de show begint over zichzelf: ‘Ik ben als hermafrodiet geboren, maar de dokters hebben een keus voor mij gemaakt om als vrouw door het leven te gaan. Als ik in de stad of waar dan ook loop, kan ik me nergens mee identificeren.’
Dit zet de toon voor de rest van de serie. In de vier afleveringen neemt Ryanne de kijkers mee naar de wereld van genderidentiteit, genderexpressie, aangeboren gender en hoe zich dit verhoudt tot het hokjesdenken over mannen en vrouwen.
Ryanne interviewt mensen uit LHBTQI+-gemeenschap, maar ook politici, experts en voorbijgangers. ‘Wat maakt een man nou een echte man en een vrouw een echte vrouw?’ is het centrale thema van de eerste aflevering. Humberto Tan en Jason Momoa (Khal Drogo in Game of Thrones) worden als voorbeeld van een ‘echte’ man beschreven. Bij de vrouw worden de uiterlijke kenmerken, curves, verzorging en make-up als eigenschappen van een echte vrouw gezien.
Ryanne neemt ook een kijkje in het stadhuis van Utrecht, waar de eerste genderneutrale toiletten zijn geplaatst. Een ‘farce’, volgens Ryanne, want de genderneutrale toiletten bestaan alleen in de ‘openbare ruimte’. In de personeelsruimtes wordt er weer een harde scheiding gemaakt tussen mannen- en vrouwentoiletten. De hypocriete houding van de stad Utrecht wordt op deze manier goed weergegeven.
In de derde en vierde aflevering staat het hokjesdenken tegenover gender en genderidentiteit centraal. Ryanne interviewt aantal vrijgevochten LHBTQI+ mensen die openlijk durven uit te komen voor hun identiteit. ‘Ik denk dat de maatschappij waarin wij leven zo gestructureerd is, dat vanaf het moment dat je geboren bent, alles voor je lijkt bepaald te zijn. Je wordt in een hokje gepropt en naarmate je ouder wordt, merk je dat je identiteit niet in de hokjes past en eruit wil’, zegt een LHBTQI+-er uit Amsterdam.
Een artiest als Mykki Blanco is daar een mooi voorbeeld van. Als homoman, die zichzelf liever als queer ziet, danst en treedt hij op als vrouw. Zijn carrière als artiest gaf hem de ruimte om te experimenteren en nu durft hij buiten de kaders van de maatschappij te leven. Hij lijkt een inspiratie te zijn voor veel jongeren die vechten tegen het hokjesdenken.
Geslacht! is een welkom platform om gender en genderidentiteit aan te kaarten en voldoet aan een dringende vraag binnen de LHBTQI+- gemeenschap. Tevens illustreert het programma de struggle van de LHBTQI+-ers in Nederland, al laat het slechts het topje van de ijsberg zien. Dat neemt niet weg dat Geslacht! een uitstekend beginpunt is om meer te weten te komen over genderidentiteit.