Marokko: ‘Mensen willen van dit regime af’

Door heel Marokko heen zijn de afgelopen dagen duizenden mensen de straat opgegaan. Aanleiding is de dood van vishandelaar Mohsin Fikri. Hij kwam vorige week vrijdag, door politieoptreden, op gruwelijke wijze om het leven. Demonstranten eisen eerherstel, maar spreken zich ook uit tegen het regime. Kees Hoogendijk sprak erover met Mo Achahbar, lid van de Internationale Socialisten en net als Mohsin afkomstig uit Al-Hoceima.

De dood van de vishandelaar is gruwelijk. Politieagenten namen zijn zwaardvissen af, omdat die alleen in een bepaald seizoen gevangen zouden mogen worden. Toen hij zijn handelswaar uit een vuilniswagen wilde terugpakken, werd hij vermalen door het apparaat waarmee in de wagen afval wordt samengeperst. De politie gaf opdracht om hem te vermalen.

Het doet denken aan de dood van Mohamed Bouazizi, de fruithandelaar in Tunesië in december 2010. Hij stak zichzelf in brand en beroofde zich zo van het leven, nadat agenten zijn handelswaar in beslag hadden genomen.

Zie jij ook overeenkomsten?

Die gedachte kwam ook direct bij mij op. Het lijkt erg op wat er in Tunesië is gebeurd. Net als toen zijn de protesten in Marokko klein begonnen, maar al snel uitgebreid door heel Marokko. Inmiddels is er al in meer dan 41 steden gedemonstreerd, dat is echt gigantisch. Het verzet wordt geleid door verschillende groeperingen en organisaties.

Vanuit Tunesië is inmiddels ook een solidariteitsverklaring gekomen van de beweging daar. De boosheid onder de bevolking is er al jaren. Op 20 februari 2011 eisten duizenden Marokkanen dat koning Mohammed IV een deel van zijn bevoegdheden moest afgeven en de grondwet moest veranderen. Het netwerk dat er toen was heeft elkaar nu gelukkig snel weer gevonden.

Worden de protesten breed gedragen?

Ja, dat bezorgt me juist kippenvel. Er wordt door het hele land heen geprotesteerd. Het gaat al lang niet meer alleen om eerherstel voor de familie van de vermoorde vishandelaar. Het gaat ook om de corruptie bij de politie, maar zeker ook om regime change. Mensen willen van dit regime af.

Er doen veel verschillende groeperingen mee, van het noorden tot het zuiden van het land. Je ziet echt een domino-effect. De protesten barstten op zaterdag los in de stad Al-Hoceima, waar de vermoorde man woonde. Vandaag nog is er in die stad gestaakt door scholieren en studenten. Maar inmiddels heeft het verzet zich ook uitgebreid naar onder andere Rabat, Marrakesh en Casablanca.

Je noemde daarnet al dat ook in Marokko hevige straatprotesten hebben plaatsgevonden tijdens de Arabische Lente. Georganiseerd door de 20 Februari Jeugdbeweging, een groep die vooral bestond uit studenten. Er wordt gezegd dat koning Mohammed VI na de protesten afstand heeft gedaan van een deel van zijn macht om de politieke onvrede te bezweren. Hoe kijk jij hier tegenaan?

Dat beeld klopt niet. Hij heeft alleen de spelregels veranderd maar geen macht uit handen gegeven. Het ging om het Marokkaans grondwetsreferendum over de macht van de koning. Zo doet hij alsof het mogelijk is dat mensen nu op straat mogen demonstreren. Maar wat heb je daar aan als je ’s avonds alsnog wordt opgepakt?

Wat wel is veranderd, is dat de angst die mensen hadden is verbroken door de 20 Februari beweging. Mensen hebben meer zelfvertrouwen gekregen om in verzet te komen.

Toch leeft ook het idee dat de koning nog erg populair is. Dat bleek wel tijdens zijn bezoek aan Nederland dit voorjaar. Hoe zit dat?

In Europa is hij veel populairder dan in Marokko zelf. Mensen die hier wonen en daar alleen nog op vakantie gaan, zien de pijn van de bevolking niet. Zij komen met een gevulde portemonnee. Ze geloven bovendien dat er op democratisch gebied echt iets veranderd is in Marokko. Dat beeld wordt versterkt door de staatspers en de PR campagne die vanuit Marokko gaande is. Dat geld zou trouwens beter besteed kunnen worden aan zorg en onderwijs.

Hoe relateren links en socialistische groepen aan de protesten?

Linkse organisaties zijn ook massaal de straat gegaan. Er zijn losse progressieve socialisten die de leiding nemen en de straat op gaan, maar ook islamisten komen in verzet. En dat ondanks het feit dat de minister-president zijn aanhangers opgeroepen heeft niet deel te nemen aan de protesten.

Ben je hoopvol dat dit echt iets kan veranderen in Marokko?

Ja absoluut. Dat merk je ook in de paniekreactie van het regime van Marokko. De burgemeester kwam na de moord meteen ter plekke met de belofte dat het rechtssysteem zou zegevieren. Terwijl er helemaal geen vertrouwen is in de politie en justitie. De volgende dag zag je meteen dat de minister van Binnenlandse Zaken ter plaatse kwam om de familie te verzoeken de demonstranten te kalmeren. Maar die laten zich niet kalmeren en zeggen: ‘Deze martelaar is niet alleen van zijn familie maar van ons allemaal.’ Het feit dat het verzet zo snel zo breed gedragen wordt, geeft veel hoop.

Komende zaterdag wordt er ook in Nederland gedemonstreerd. Wat kunnen we daarvan verwachten?

Er vinden twee demonstraties plaats. Een in Amsterdam en een in Den Haag. Ik verwacht een redelijke opkomst. Verschillende progressieve groeperingen zullen samenkomen. Ik zou bij beide protesten willen zijn, maar dat gaat niet. Mijn oproep zou dan ook zijn om naar de demonstratie te gaan die het dichts bij je in de buurt is. In België en Frankrijk zijn er al soortgelijke demonstraties geweest. Het is heel goed dat er ook vanuit Nederland solidariteit wordt betuigd met het verzet in Marokko.

VIDEO DemocracyNow: Amy Goodman interviewt Miriyam Aouragh over de gebeurtenissen