Marxisme Festival 2016: leerzaam, heftig en solidair
Door Sodaba Roustayar
Op zaterdagochtend opende het festival met twee bijeenkomsten. Een daarvan was ‘Nederlands slavernijverleden: van excuses tot herstelbetalingen’ met Kenneth Donau als spreker. De spanning in de zaal was om in te snijden. Huiverig luisterden de deelnemers naar de introductie van Kenneth. Het kennen van verhalen is anders dan het onder ogen zien van de feite. De cijfers liegen er niet om.
‘Slavernij is een langdurige misdaad geweest. Eigenlijk spreken we over een genocide op Afrikaanse mensen. Ruim 12 miljoen mensen zijn naar VS getransporteerd als slaven.’ Wanneer we spreken over reparaties dan gaat het niet slechts om de financiële middelen waar de zwarte gemeenschap voor strijdt, maar erkenning van de kolonisatie en slavenhandel. Het eerste en belangrijkste punt zijn excuses voor de inhumaniteit, als een vorm van erkenning van de geschiedenis en de misdaden tegen de menselijkheid. Dat is een voorwaarde voor het herkennen van slachtoffers en daders.
Tussen de verschillende sessies door zijn er pauzes ingelast: op deze manier krijgen de deelnemers alle ruimte om open discussies te voeren met verschillende mensen. Zo worden ervaringen uitgewisseld over de verschillende bijeenkomsten. Uiteraard is er ook ruimte om even bij te komen en je klaar te maken voor de volgende bijeenkomst. Kleine groepjes worden in de gang gevormd en verschillende onderwerpen en ervaringen worden gedeeld.
Antiracisme
Het was onmogelijk om op alle 26 bijeenkomsten aanwezig te zijn, dus ik zal er enkele uitlichten. Een populaire bijeenkomst op zaterdag was de bijeenkomst van Peyman Jafari en Tara Flach over ‘Debating white privilege: whose struggle is antiracism?’ Peyman benadrukte dat klassenstrijd en imperialisme, en dus kapitalisme, de oorzaak is van racisme en dat we het kunnen bestrijden door gezamenlijke strijd en onderlinge solidariteit. Bij Tara lag de nadruk op het erkennen en respecteren van verschillen.
‘De strijd is niet homogeen, omdat je de struggle van de black community niet kan vergelijken met een ander soort racisme. Donkere mensen moeten vier keer harder werken voor hun positie dan witte mensen.’ Een feit dat als een hamer inslaat en erkend moet worden, hoe pijnlijk het ook is.
Mits we dat erkennen en begrijpen dat elke strijd anders is, is het mogelijk om de strijd samen aan te gaan en nee te zeggen tegen racisme in welke vorm dan ook. We waren het erover eens dat we niet allemaal op ons eigen eilandje moeten zitten, maar juist de krachten moeten bundelen. Om dit voor elkaar te krijgen, moeten er gesprekken worden gevoerd om de verschillen aan te geven.
Op de bijeenkomst over islamofobie en de opkomst van extreem-rechts vertelde Ibtissam Abaâziz van Meldpunt Islamofobie dat 89 procent van de slachtoffers van moslimhaat vrouwen zijn. Meer dan de helft van de slachtoffers zijn vrouwen met een hoofddoek. De reden dat deze vrouwen de grootste slachtoffers zijn van het rechtse populisme is hun ‘zichtbaarheid’. Een vrouw met hoofddoek is immers makkelijk te herkennen als moslim. De kans dat zij met geweld te maken hebben is dus ook groter.
‘We spreken dus niet meer over islamofobie, maar moslimshaat. Wanneer men negatief spreekt over de joden, spreken we immers over jodenhaat en antisemitisme. Waarom zou dezelfde regel niet voor de moslims gelden?’ vroeg iemand uit de zaal. En deze vraag is terecht, omdat het allang niet meer om angst voor Islam gaat.
Dezelfde kritiek werd eerder op de dag aangegeven over het LHBT-beleid in Nederland. ‘Nederland presenteert zich naar de buitenwereld als een tolerant land met de bijbehorende organisaties als het COC. Ze doen alsof ze tolerant zijn en homorechten accepteren, maar de werkelijkheid is anders. Zeker voor donkere LHBT-ers’, lichtte Tara toe.
In de afgelopen maanden hebben we diverse meldingen van geweld en discriminatie tegen LHBT-ers voorbij zien komen. Dat het nieuws door de mainstreammedia is opgepakt, hebben we te danken aan social media. Desalniettemin wordt er weinig aandacht aan besteed, omdat dit soort incidenten het beeld van de ‘tolerantie en acceptatie’ van Nederland op het spel zal zetten. Nederland presenteerde zich immers als het braafste jongetje van de klas door Putin de les te lezen over homorechten.
Naast de bijeenkomsten over antiracisme kwamen ook andere onderwerpen naar voren tijdens het festival. Zo gaf Ronnie Kasrils twee lezingen over ‘The struggle against Apartheid’ en ‘The struggle for freedom in Palestine’.
Respons
Als ik anderen vroeg naar wat ze van het weekend vonden kreeg ik alleen maar positieve en enthousiaste respons. Reacties varieerden van ‘leerzaam, interessant en behulpzaam om de wereld beter te begrijpen’ tot ‘heftig en geweldig’. Mensen van buiten Amsterdam konden een slaapplek krijgen bij Amsterdammers thuis.
Ook was er dit jaar kinderopvang geregeld, dat door twee kameraden in goede banen werd geleid. Ook was er een workshop ‘Ouderschap en activisme’. En natuurlijk kan je niet van een festival spreken als er geen eten en drinken aanwezig is. Het was zaterdagavond heerlijk weer om buiten met elkaar te eten, te ontspannen en te genieten van een drankje.
Op zondag hadden we de eer om Ronnie Kasrils als panellid te mogen ontvangen tijdens de slotrally. Hij wees erop dat de strijd tegen racisme hand in hand moet gaan met de strijd tegen het kapitalisme als geheel en voor een socialistische wereld. Naast Ronnie sprak ook Gwendolyn Zoharah Simmons die al sinds de jaren 60 actief is in de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Ze blies iedereen omver tijdens haar vurige toespraak en genoot zichtbaar van de toespraken van anderen.
Als laatste sprak Ewout van den Berg die het weekend samenvatte en de belangrijkste uitdagingen voor de komende tijd aangaf. Hij haalde Fel uit naar de VVD: ‘Gisteren zei Halbe Zijlstra van de VVD dat vluchtelingen “per kerende post” terug moeten en dat er geen een meer naar binnen mag. Dit is dezelfde figuur die eerder zei dat vluchtelingen voor borstvergrotingen deze kant op komen. Alsof mensen die in Syrië of Irak leven, ook de bommen die op hun land worden gegooid per kerende post terug kunnen sturen!’
Ewout riep op om ons niet te laten meesleuren in de verkiezingsstrijd die vanaf de zomer zal gaan losbarsten, maar te vertrouwen op eigen kracht. Hij noemde solidariteit met vluchtelingen en de strijd tegen TTIP als aanknopingspunten waar we de komende maanden mee aan de slag kunnen.
Al met al kunnen we terug kijken naar een geweldig, leerzaam, interessant, heftig, emotioneel en solidair festival. We hebben heel veel positieve feedback gehad op het festival en kijken nu al uit naar volgend jaar.