De slachtoffers van Fort Europa en Fort Turkije
Het wordt steeds duidelijker wat Rutte in januari bedoelde met ‘binnen zes tot acht weken dringen we de vluchtelingenstroom sterk terug’. Het uitzetten van vluchtelingen uit Griekenland vormt de basis van de Turkije-deal.
Dit gebeurt echter in strijd met het Handvest van de Grondrechten van de EU. Daarin staat dat niemand de vrijheid kan worden ontnomen zonder rechtsbijstand. Maar bij de gedwongen uitzettingen uit Griekenland is nergens een rechter of een advocaat te bekennen. Human Rights Watch beschrijft dat de eerste deportaties onbehoorlijk verliepen. De migranten wisten niet dat ze werden uitgezet, hadden ze geen idee waar ze naartoe gingen en sommigen mochten hun rugzak en mobiele telefoon niet meenemen.
Daarnaast blijkt Turkije sinds het begin van dit jaar al bezig te zijn vluchtelingen het land uit te zetten. Dat staat in een Amnesty International-rapport dat eind maart verscheen. Dagelijks stuurt Turkije ongeveer honderd vluchtelingen terug naar Syrië. Amnesty vreest bovendien dat Syriërs die worden uitgezet naar Turkije hetzelfde lot te wachten staat: ‘Na Fort Europa lijkt er nu ook een Fort Turkije te ontstaan’.
Op 20 april meldde de Britse Times dat Turkse grenswachters acht Syriërs hadden doodgeschoten – de meeste slachtoffers waren kinderen en vrouwen. In het Syrisch-Turkse grensgebied zitten 200.000 vluchtelingen vast. De Turkse aanpak wordt geprezen door Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad: ‘Turkije is het beste voorbeeld ter wereld van hoe je moet omgaan met vluchtelingen’. Hij voegde daaraan toe dat niemand Turkije de les mag lezen.
Griekse detentiekampen
Ondertussen worden de omstandigheden in de detentiekampen op de Griekse eilanden met de dag erger. Er is een tekort aan voedsel, medicijnen, zorg, dekens en hulpverleners. Gauri van Gullik (Amnesty International) bezocht de kampen op Lesbos en Chios. Van Gullik zag hoe net aangekomen vluchtelingen meteen werden vastgezet en dat er soms wel vier families in een kamer bivakkeren.
In Griekenland wordt solidariteit betuigd met de vluchtelingen – duizenden Grieken verzamelen kleding en voedsel en bieden een douchebeurt aan. Ook weten activisten keer op keer demonstraties van de neonazistische Gouden Dagenraad tegen te houden, zoals op 8 april in de haven van Pireaus. Gouden Dagenraad probeert garen te spinnen bij het ‘vluchtelingenprobleem’, maar weet op dit moment geen voet aan de grond te krijgen.
In totaal verblijven ruim 53.000 vluchtelingen in Griekenland, waarvan tienduizend in Idomeni aan de Macedonische grens. Daar worden ze met grof geweld in Griekenland gehouden: de Macedonische politie gebruikt rubberkogels en traangas tegen vluchtelingen. Ook buurland Bulgarije geeft vluchtelingen een kil onthaal. Half april publiceerde een Bulgaarse nieuwssite videobeelden waarop zelfbenoemde burgerwachten met machetes vluchtelingen bedreigden. Ze bonden vluchtelingen de handen op de rug en droegen ze op terug te keren naar Turkije.
Plan Samsom is moord
Nederland is dit half jaar voorzitter van de EU. Rutte en Samsom hebben van het rechtse klimaat in Nederland gebruikt gemaakt door de Turkije-deal voor te bereiden vlak voor het voorzitterschap inging – wetende dat ze politiek weinig weerstand zouden ontmoeten.
Maar de Turkije-deal maakt geen einde aan Westerse bombardementen op Syrië en Irak noch aan de vluchtelingenstroom. Het maakt geen einde aan de oorlog van de Turkse staat tegen de PKK noch aan de aanslagen van Daesh. Rutte en Samsom negeren dit niet alleen, maar vinden ook onafhankelijk onderzoek naar de uitzetting van vluchtelingen uit Turkije niet nodig. Volgens Samsom is de deal een manier om Turkije eindelijk aan te spreken op het schenden van afspraken. Hoe en wanneer dat zou gebeuren, blijft onduidelijk.
Mark Rutte beweerde dat er voldoende eten en voorzieningen zijn in de kampen: ‘Vluchtelingen zijn echt beter af. Het moet levensgevaarlijke mensensmokkel over zee voorkomen.’ Niets van wat hij zegt is waar. Door de deal nemen vluchtelingen juist de gevaarlijker routes vanuit Egypte en Libië om Europa te bereiken.
Afgelopen maand kwamen al vijfhonderd bootvluchtelingen om het leven die probeerden vanuit Libië Europa te bereiken. Het lukte 119 vluchtelingen voor het eerst dit jaar om de Spaanse enclave Ceuta te bereiken. Ceuta ligt omsloten door Marokko, wat de meest westelijke route is om Europa te bereiken.
Door deze deal hebben Rutte en Samsom zich medeverantwoordelijk gemaakt aan grootschalige mensenrechtenschendingen. Door de aanhoudende weigering om vluchtelingen toe te laten tot Europa gaan de massale verdrinkingen onverminderd door. Dat is geen ongeluk, maar een bewuste politieke keuze. Het bloed van deze vluchtelingen kleeft aan de handen van het Nederlandse kabinet. Dat mag juridisch misschien geen moord heten, maar politiek gesproken is het dat zeker wel.
Demonstreer mee: #Human Rights 4 Refugees
Zaterdag 14 mei, 14.00 voor Vredespaleis Den Haag
Zie het Facebook-event met het manifest van de organisatoren.