Acties thuiszorg – wordt vervolgd

Personeel van thuiszorgorganisatie TSN is vandaag opnieuw in staking gegaan. De FNV eist dat de gemeenten de arbeidsvoorwaarden garandeert van de zorgwerkers die door het faillissement op straat zijn komen te staan. Wat is het perspectief?
17 maart 2016

Door Mark Kilian

Vanaf eind februari bezetten thuiszorgwerkers al verschillende gemeentehuizen. Ze eisten dat het takenpakket van TSN thuiszorg zou worden overgenomen door andere organisaties, waaronder Buurtzorg. Daarbij zouden de arbeidsvoorwaarden van het personeel en de dienstverlening moeten worden behouden.

Honderd gemeenten hebben, mede onder deze druk, overeenkomsten bereikt met andere thuiszorgorganisaties. Maar voor 55 procent van het TSN-personeel, 6000 mensen, is nog geen zekerheid.

Op maandag 14 maart zei PvdA-leider Diederik Samsom tegen RTV Rijnmond dat het faillissement van TSN ‘misschien wel nodig’ was: ‘Ze hadden op de verkeerde business gegokt. Karige zorg leveren, zo min mogelijk betalen en zo veel mogelijk winst maken. Als je dan failliet gaat, vind ik dat eigenlijk niet zo erg.’

Met dit commentaar waste Samsom zijn handen schoon, want het is zijn eigen kabinet dat met de decentralisatie van de zorg een miljardenbezuiniging doorvoert. De gemeenten, met minder budget, zagen zich gedwongen de uurtarieven te verlagen – dit was de doodssteek voor TSN.

Als Samsom ‘karige zorg’ en ‘zoveel mogelijk winst’ echt een probleem vond, zou hij zich inzetten om de privatisering van de zorg terug te draaien en het eigen risico af te schaffen. Hij zou praktijken aanpakken van adviseurs zoals de echtgenoot van minister Schippers, die zorgbedrijven helpen met handig declareren.

Maar de PvdA heeft zich verbonden met het neoliberale zorgbeleid van de VVD, dat zorginstellingen dwingend voorschrijft winst te maken. Daarom potten de grote verzekeraars hun centen op, verdiende het Slotervaartziekenhuis miljoenen aan de productie van heroïne – en gaan andere failliet.

Staking

Vandaag staakt zorgpersoneel onder andere in Aalten, Den Helder, Oost-Gelre en Winterswijk. Ze draaien zondagsdiensten, waarbij alleen spoedeisende hulp wordt gegeven. Daarnaast krijgen cliënten extra aandacht, zoals een manicure of massage, waarvoor anders nauwelijks tijd is.

Elke behouden baan telt op dit moment. Dat overname door Buurtzorg momenteel populair is, valt vanuit de zorgwerkers te begrijpen. Zonder winstoogmerk, lijkt het bedrijf een veilige haven voor het ontslagen personeel. Maar als de gemeenten zich in de toekomst gedwongen zien om te bezuinigen op de WMO, zal ongetwijfeld opnieuw in de zorg worden gesneden.

Daarbij schept het bestaan van handenvol verschillende zorginstellingen de mogelijkheid dat er in de toekomst vele losse gevechten moeten worden gevoerd, voor behoud van banen, lonen en zorg.

De vakbond zou niet in die logica mogen meegaan. De FNV zou zorg moeten verdedigen als een landelijk recht, en niet tolereren dat er een verschil komt tussen bijvoorbeeld Wassenaar en Winterswijk. Ook gelijke lonen en bezetting horen daarbij.

De marktwerking in de zorg is funest, en moet worden teruggedraaid. De meer dan zevenduizend zorgbedrijven en de verzekeraars moeten worden genationaliseerd. De lonen moeten intern worden genivelleerd, en de opgepotte budgetten gebruikt voor zorg.

Voor de strijd hiervoor zou de vakbond landelijk op grote steun kunnen bouwen. Maar de vakbondsleiding blijft verbonden met de PvdA, dat op haar de VVD steunt. Dat is een belangrijk structureel obstakel om voor de vitale belangen van haar eigen leden op te komen.

Zorgwerkers zouden zich daarom onafhankelijk van de vakbondsleiding moeten organiseren om haar te dwingen de strijd voor zorg als basisrecht als uitgangspunt te nemen.