Hoe stoppen we racisme en fascisme?

Racisme en fascisme zijn in opkomst in Nederland. Media en politici wakkeren het vuurtje steeds verder aan, autoriteiten nemen het op voor rechts-extremisten terwijl antiracisten worden gemarginaliseerd en gecriminaliseerd. Gelukkig beginnen steeds meer mensen het gevaar van deze ontwikkeling in te zien. Tijd om opnieuw de vraag te stellen: hoe stoppen we racisme en fascisme?
5 februari 2016

Door Jeroen van der Starre

We zijn in Nederland getuige van een opkomst van racisme en extreem-rechts zoals we die lange tijd niet hebben gezien. In alle peilingen gaat de PVV op kop en zou 32 tot zelfs meer dan 40 zetels kunnen halen. Politiek wordt de partij steeds extremer in haar racistische uitingen. We zien nu zelfs nauwelijks verhulde oproepen tot etnische zuivering.

Het Haagse PVV-raadslid Willie Dille deelde deze week een filmpje waarin tot de nucleaire vernietiging van moslims wordt opgeroepen. ‘De islam mag worden weggevaagd’, zei ze in een reactie, ‘dat is het standpunt van onze partij’.

Een deel van de PVV-achterban is inmiddels steeds meer bereid om hiermee vast een begin te maken. In het kielzog van de opmars van racistische ideeën zien we racistische straatbewegingen opkomen. Neonazigroepen nemen het initiatief om knokploegen te organiseren en bedreigingen en aanslagen uit neonazistische hoek komen steeds vaker voor, terwijl aanvallen op asielzoekerscentra en moskeeën toenemen. In andere Europese landen zien we al waartoe dit soort tuig in staat is als het de ruimte krijgt.

Normalisering

De opkomst van racisme en fascisme in Nederland is de wrange vrucht van een proces van normalisering van racisme sinds Pim Fortuyn en het structureel wegkijken door gevestigde linkse partijen. Nog altijd ontbreekt het aan een breed tegengeluid.

De oproep van Wilders om mannelijke asielzoekers in kampen op te sluiten leidde niet tot de verontwaardiging die je zou verwachten. Dit volgt dan ook op de voortschrijdende normalisering van het racisme die termen als ‘geitenneukers’, ‘kutmarokkanen’ en ‘dobbernegers’ hebben teweeggebracht. Politici van de gevestigde partijen hebben de racisten meer ruimte gegeven door Wilders’ uitspraken en beleid te kopiëren. Door steeds te hameren op ‘onze waarden’ en generalisaties over moslims te verspreiden, hebben zij, net als Wilders, bijgedragen aan het creëren van wij-zij-tegenstellingen.

Media laten sinds Keulen geen mogelijkheid onbenut om olie op het vuur te gooien en brengen verzonnen ‘feiten’ en dubieuze claims als ‘nieuws’. Politie en justitie bagatelliseren racistisch geweld. De extreem-rechtse terreurcel die vorig jaar de noodopvang in Woerden aanviel met vuurwerkbommen kwam ervan af met taakstraffen en celstraffen van niet meer dan een paar dagen.

Terwijl het extreem-rechtse tuig geen strobreed in de weg wordt gelegd, zet de politie wel vol in op het criminaliseren van antiracisme en antifascisme. Bij eerdere demonstraties van Pegida werden antifascisten door de politie aangevallen en gearresteerd en de fascisten beschermd. Twee weken geleden werden in Spijkenisse 10 feministen belaagd door rechts-extremisten en vervolgens gearresteerd door de politie.

Absurd dieptepunt

Het nieuwste en meest absurde dieptepunt in het faciliteren van extreem-rechts vinden we bij Van der Laan, de burgemeester van Amsterdam. Hij kreeg het deze week voor elkaar om Pegida in hartje Amsterdam te laten demonstreren. Het meest walgelijke aan dit besluit is dat deze demonstratie plaatsvindt bovenop het monument dat herinnert aan de deportatie en vernietiging van bijna honderd Joodse weeskinderen door de nazi’s en vlak naast het Joodse Verzetsmonument.

Maar om het allemaal nog erger te maken, gaat het verregaand faciliteren van neonazi’s gepaard met ongekende beperkingen voor antiracisten. Van der Laan probeert antiracisten niet alleen de mond te snoeren door ons te verbieden te lopen – het is zaterdag zelfs verboden om je in Amsterdam uit te spreken tegen nazisme. De gemeente schrijft in een persbericht: ‘Het meedragen van hakenkruisen, ook als ze zijn opgenomen in een verbodsbord of andere uitingen waarmee de nationaal-socialistische ideologie wordt afgewezen of in welke uitingsvorm dan ook, zal niet worden getolereerd.’ Dit gaat alle wansmaak te boven en laat zien dat Van der Laan lak heeft aan de grondwet.

Deze ontwikkelingen zouden een wake up call moeten zijn voor iedereen die walgt van racisme en fascisme. Maar de vraag is: hoe keren we het tij?

1. Benoemen: racisme is racisme, fascisme is fascisme

Steevast worden racisten en rechts-extremisten neergezet als ‘bezorgde burgers’. Pegida, dat door neonazi’s is opgezet en vooral neonazi’s op de been brengt, wordt witgewassen en ‘rechts’ of een ‘anti-islambeweging’ genoemd. De reactie van links komt meestal niet verder dan voorzichtige oproepen tot ‘fatsoen’ of tegen het ‘wegzetten van mensen’. Dit verhult wat er werkelijk aan de hand is en komt neer op het bagatelliseren van racisme.

We moeten het beestje bij de naam noemen: de hetze tegen moslims en vluchtelingen is door en door racistisch. Islamofobie is een nieuwe vorm van racisme. De ‘bezorgde burgers’ die georganiseerd AZC’s aanvallen, tegenstanders intimideren en informatieavonden verstoren zijn de beginnetjes van de knokploegen zoals we die kennen uit de jaren ’20 en ’30. De vechtersbazen die zich hierbij aansluiten moeten genoemd worden wat ze zijn: fascisten.

2. Wilders moet bestreden worden

De grootste verspreider van racisme in Nederland is de PVV. Wilders riep eerder al op tot de deportatie van ‘tientallen miljoenen moslims’ uit Europa en belooft te zorgen voor ‘minder Marokkanen’. De partij ontmenselijkt moslims en vluchtelingen en roept haar achterban inmiddels op om het heft in eigen hand te nemen. Zolang linkse partijen het nalaten om de tegenaanval in te zetten, leugens door te prikken en oproepen om in actie te komen, kan het racisme zich verder verspreiden. Acties als het protest van Feministen voor ‘verzetsspray’ in Spijkenisse laten juist zien dat we Wilders kunnen ontmaskeren door hem te confronteren.

Te lang hebben tegenstanders van Wilders geloofd dat ‘negeren’ en ‘de wind uit de zeilen nemen’ Wilders klein zou houden. We zien nu de effecten van deze opstelling: Wilders kon zijn ideeën zonder moeite verspreiden en werd gelegitimeerd doordat andere partijen steeds verder tegen hem aankropen. Nederland is al gepolariseerd, maar het probleem is dat de pool rond Wilders moslims, vluchtelingen, vakbonden en linkse organisaties aanvalt en intimideert terwijl de pool rond de gevestigde partijen hem daartoe alle ruimte biedt. We moeten daarom werken aan een principieel antiracistisch geluid met een veel groter bereik.

3. Neoliberale ‘middenpartijen’ legden de basis voor racisme

Partijen als de PvdA en VVD dragen de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor de opkomst van extreem-rechts. Zij zijn al decennia bezig om sociale zekerheid, sociale huisvesting, zorg en onderwijs af te breken om geld vrij te maken voor cadeautjes voor multinationals en de rijken. Stelselmatig hebben zij gebruik gemaakt van zondebokken als bliksemafleider. Beroepshuichelaar Jeroen Dijsselbloem deed dit onlangs door te stellen dat vluchtelingen en niet zijn eigen politieke vrienden ‘onze welvaartstaat opblazen’.

Links moet zich krachtig hiertegen uitspreken: het waren de neoliberale partijen die bezuinigden en afbraken. We moeten ons niet tegen vluchtelingen keren, maar juist samen actievoeren voor goede banen, betaalbare woningen, goede zorg en onderwijs voor iedereen. We moeten de strijd tegen racisme daarom verbinden met de strijd tegen afbraak en bouwen aan een links dat de aanval opent op de superrijken die per jaar 10 miljard euro aan belastingen ontduiken, op de multinationals die Nederland als een belastingparadijs gebruiken, en op de bankiers en topmanagers die ongestoord hun zakken blijven vullen. Dat vakbondsgroepen als de Kadergroep Zorg van FNV Amsterdam en FNV Publiek Belang onderdeel zijn van het protest tegen Pegida is hierin van groot belang.

4. Fascisme moet op straat worden bestreden

Fascisme is niet zomaar een ideologie of ‘mening’. Het is een racistische en gewelddadige straatbeweging die als doel heeft om links door intimidatie monddood te maken, migranten te terroriseren en de democratie af te schaffen. Dat is hoe de bewegingen van Hitler en Mussolini functioneerden voor zij aan de macht kwamen en het is de logische vorm die racistische straatbewegingen aannemen. We zien het momenteel in Duitsland en Zweden waar fascisten hun eerste pogroms organiseerden en eerder in Griekenland waar het neonazistische Gouden Dagenraad lange tijd een campagne van straatterreur organiseerde en een reeks politieke en racistische moorden kon plegen.

Fascistische knokploegen stop je niet met ‘liefde en acceptatie’ of door discussie. De liberale verdediging van de vrijheid van meningsuiting en demonstratie voor fascisten is volkomen misplaatst en levensgevaarlijk. Zoveel zou duidelijk moeten zijn voor iedereen die de geschiedenis kent en voor iedereen die het hedendaagse nazituig in de ogen heeft gezien. De enige manier om fascisme te stoppen is door hen fysiek te verhinderen zich te organiseren en hun haat te verspreiden. Dat betekent dat we hen geen millimeter ruimte moeten gunnen, dat we hun acties en bijeenkomsten moeten blokkeren en dat we hun knokploegen van straat moeten weren.

5. Smeed netwerken en coalities

Maar dat kunnen we alleen als we een zo breed mogelijke eenheid weten te smeden met iedereen die in actie wil komen tegen racisme en fascisme. De meerderheid in het land bestaat uit mensen die walgen van het harde racistische klimaat in Nederland. We moeten brede netwerken en coalities smeden om dit sentiment van een perspectief te voorzien en naar een beweging op straat te vertalen.

Acties als de demonstratie tegen Pegida van komende zaterdag, die tegen racisme in Utrecht en de demonstratie in het kader van de internationale dag tegen racisme op 19 maart zijn daar belangrijke momenten in. Binnen deze netwerken en op deze acties zullen we de discussie moeten voeren over hoe we de strijd het best kunnen voeren, op basis van onze gedeelde ervaringen.

Wat we nodig hebben is zowel het gevoel van urgentie als oog voor de lange termijn. We verkeren gelukkig nog niet in een situatie waarin de kleine groepen fascisten veel massa op de been brengen, maar ze kunnen de politieke en economische crisis wel gebruiken om te groeien. Daarom zouden antifascisten zich nu ten doel moeten stellen om brede coalities te smeden die veel grotere groepen mensen op straat kan brengen en ervaringen op te doen die nodig zijn om fascisten op straat te confronteren.

6. Organiseer je!

Om racisme en fascisme te stoppen moeten we ons organiseren. De politiek van de haat heeft de kleinste kans waar mensen van verschillende afkomst bijeenkomen om elkaar en hun gedeelde belangen te beschermen. Hoe meer actiegroepen solidariteit met vluchtelingen organiseren en hoe groter en breder de vakbeweging wordt, hoe sterker we staan tegen racisme en fascisme.

Als Internationale Socialisten verspreiden we via De Socialist, onze website en bijeenkomsten door het hele land de argumenten die de haat tegen vluchtelingen en moslims ondermijnen en bouwen we aan protesten zoals die tegen Pegida.

Maar we richten ons op meer dan racisme en fascisme, omdat beide het product zijn van het kapitalisme, dat oorlogen, crises en klimaatrampen voortbrengt. Racisme wordt door rechts ingezet om ons tegen elkaar op te zetten en de aandacht af te leiden van de graaiers aan de top en de sociale afbraak die ons allemaal raakt. Fascisme is de politiek van de wanhoop die opkomt in tijden van crisis en kan door rechts worden gebruikt als stormram tegen links.

Tegenover deze macabere symptomen van kapitalisme in crisis plaatsen wij de politiek van de hoop door te bouwen aan een socialistische organisatie die de strijd tegen racisme en fascisme kan verbinden met de strijd tegen kapitalisme. Doe mee!