Solidair met de vluchtelingenstrijd

De manier waarop in Nederland mensen worden behandeld die vluchten voor oorlog, onderdrukking en armoede gaat van kwaad tot erger. De regering gebruikt vluchtelingen als zondebok. Aan links de taak om zij aan zij te staan met vluchtelingen in de strijd voor concrete verbeteringen en een wereld zonder grenzen.
7 december 2015

Door Ewout van den Berg

Veel vluchtelingen worden van tijdelijke opvang naar tijdelijke opvang vervoerd. Crisisopvang is maar voor 72 uur. Dit terwijl mensen die gevlucht zijn vooral behoefte hebben aan stabiliteit. Naar schatting 40 procent van de vluchtelingen heeft psychische problemen en heeft zorg nodig. Hiernaast kunnen veel kinderen nu geen onderwijs volgen. 158 maatschappelijke organisaties waaronder Kerk in Actie en Unicef die hierover aan de bel hebben getrokken, stellen dat de staat zich hier niet voor inspant.

2800 mensen worden door de staat opgevangen in Heumensoord, een tentenkamp in de buurt van Nijmegen. Vicepremier Asscher noemde de opvang ‘sober, maar goed genoeg’. Maar vluchtelingen klagen over de kou en een gebrek aan voorzieningen en privacy. Sociaal psycholoog Karremans stelde hierover: ‘Dit kunnen mensen een aantal weken overbruggen, maar na vijf tot zes maanden kun je de situatie bijna niet meer humaan noemen.’ De winter maakt dit er niet humaner op.

Vluchtelingen die durven te protesteren, worden weggezet als ondankbaar. Toen vluchtelingen in Den Haag in protest op straat sliepen, haalde de NOS een vluchteling aan: ‘Dit is geen leven, als je binnenkomt in een kamer zonder tv, met alleen een bed en zelfs geen koelkast.’ Wat de NOS er niet bijvertelde, was dat dit ging over vluchtelingen die al jaren in opvangcentra verblijven en ondertussen een verblijfsvergunning hebben. Doordat zij geen voorrang meer hebben voor een huurwoning, wordt hun periode van jarenlange onzekerheid alleen maar verder verlengd.

Kapitalisme

Deze ontmenselijking van vluchtelingen wordt gevoed door de neoliberale logica. In de eerste plaats op concreet materieel niveau: de afgelopen jaren zijn veel opvangcentra juist wegbezuinigd en de staat weigert te investeren in kleinschalige opvang en voorzieningen die even goed zijn als voor andere inwoners van Nederland.

Daarnaast is het een ideologische campagne. De manier waarop vluchtelingen behandeld worden in Nederland en aan de grenzen van Fort Europa, is voor velen een bevestiging van de leugen dat er ‘nu eenmaal beperkt geld is voor publieke voorzieningen’ en dat vluchtelingen hiervoor een bedreiging vormen. Zij zijn een welkome zondebok voor bezuinigingsbeleid. Minister Kamp van Economische Zaken zei letterlijk dat hij vluchtelingen ‘niet ziet als iets goeds voor de economie’.

De staat heeft hiermee zelf de opkomst van extreem-rechts gecreëerd. Nazi’s, zoals die in Enschede varkenskoppen neerlegden bij een opvanglocatie, winnen door uitspraken als die van Kamp aan zelfvertrouwen. Het is daarom belangrijk dat links ziet hoe rechts vluchtelingen gebruikt als stormram om bezuinigingen door te voeren en een precedent te scheppen voor de uitholling van rechten van andere gemarginaliseerde groepen.

Perspectief voor verandering

Het helpt hierbij niet dat oud-voorzitter Marijnissen van de SP de termen van de heersende klasse in dit debat overneemt en spreekt over ‘economische vluchtelingen’ en het belang van ‘opvang in de regio’. Zulke ideeën ondermijnen het draagvlak onder de bevolking dat volgens Marijnissen juist nodig is. Voor dit draagvlak moet gestreden worden – tegen de campagne van de regering en rechts in. Hier liggen mogelijkheden.

Tienduizenden mensen zijn actief geworden als vrijwilliger om vluchtelingen te ondersteunen. Dat is een veel groter aantal dan de mensen die informatiebijeenkomsten hebben verstoord en campagne voeren tegen vluchtelingen. De uitspraak van de rechter dat de aan voorwaardengebonden bed-bad-broodregeling goed genoeg is, laat zien dat er meer nodig is dan een confrontatie in de rechtszaal. Om het publieke debat naar links te trekken en de regering onder druk te zetten, is een beweging op straat nodig.

Op tal van plekken zijn vluchtelingen zelf in actie gekomen. Dertig vluchtelingen gingen de eerste dagen in Heumensoord de straat op om betere opvang te eisen. Een maand later liepen ze samen met de activisten van Wij Zijn Hier en bijna duizend anderen door het centrum van Nijmegen. Spandoeken met ‘vluchtelingen bedanken Nederland’ en tegen de bed-bad-broodregeling waren naast elkaar te zien. Dit is een hoopgevende ontwikkeling.