‘Wij’ tegen ‘zij’ in Oranje

De komst van honderden vluchtelingen naar het Drentse dorpje Oranje is door politici en media vooral geframed als een tegenstelling tussen de asielzoekers en de inwoners. Maar die tegenstelling is vals. De wij-zij-tegenstelling gaat over arm en rijk.
10 oktober 2015

Door Mark Kilian

De huisvesting van honderden extra vluchtelingen in Oranje heeft geleid tot protest van de inwoners van Oranje zelf, en een persrel die ermee gepaard ging. Dit heeft bijgedragen aan een giftige atmosfeer waarin vluchtelingen worden gepresenteerd als een bedreiging voor de rest. Maar de rijken en hun arrogante politici zijn het echte probleem.

Ondanks de protesten zijn nu 200 vluchtelingen per bus naar Oranje gebracht, wat de situatie verder dreigt te escaleren. Tegelijk hebben de gemeenten toegezegd 10.000 woningen te gaan zoeken voor vluchtelingen met een verblijfsvergunning die nu nog in de asielzoekerscentra wonen. Dat klinkt fijn voor de dorpelingen, maar is een klap in het gezicht van de tienduizenden mensen die al jaren op de wachtlijst staan. Zo worden groepen onderling uitgespeeld.

PvdA-vicepremier Lodewijk Asscher, die opriep om de vluchtelingen ‘met een warm hart en koel hoofd’ welkom te heten, maakte éven de indruk iets van de oude linkse beginselen te hebben begrepen. Maar tot een breuk met de PvdA-steun voor het VVD-beleid zal het niet komen.

De VVD voedt de racistische hetze. Staatssecretaris Dijkhoff zei ‘begrip’ te hebben voor de bezorgde burgers, en benoemt zo in feite de vluchtelingen als het probleem. Halbe Zijlstra deed daar een schep bovenop door speciale maatregelen te eisen tegen asielzoekers die ‘zich misdragen’ en te stellen dat er geen plaats is voor ‘shariazoekers’.

Maar de Nederlandse ‘gastvrijheid’ voor vluchtelingen is niet gratis, er wordt grof aan verdiend. In juni meldde de NOS nog dat voor de opvang van 732 vluchtelingen vanuit Europa 50 miljoen subsidie zou komen. De uiteindelijke bedragen zijn onbekend. Dit geld gaat naar Justitie, dat het herverdeelt. Maar het ondoorzichtige beleid riekt naar vriendjespolitiek. Gemeenten die hebben aangeboden om vluchtelingen kleinschaliger op te vangen, hebben te horen gekregen dat dit niet ‘kosten-effectief’ is.

Graaiers

De beslissing om honderden vluchtelingen in Oranje te huisvesten viel al vorig jaar, vanuit de wens van Justitieminister Stef Blok om de plaatselijke ‘noodlijdende’ tycoon en mede-VVD’er Hennie van der Most te subsidiëren. Deze bouw- en ijzerondernemer investeerde afgelopen decennia in de recreatiesector, onder meer in Speelstad Oranje en diverse recreatie- en vakantieparken. In juni meldde Van der Most het failliet van Speelstad Oranje, uiteraard zonder sociaal plan voor zijn 25 personeelsleden. Tot zover zijn warme hart.

Van der Most kreeg een contract met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers voor de huisvesting van 1400 vluchtelingen in het vakantiepark naast Speelstad Oranje. Hoewel het aantal vluchtelingen werd gemaximeerd op 600, levert dat de ondernemer precies dezelfde 6 miljoen op als de 1400 zouden hebben gedaan. Dit contract loopt minimaal nog twee jaar.

Voor de vluchtelingen zelf is huisvesting in Oranje geen lolletje, zeker nu het enige vertier daar gesloten is. De afstand naar Assen is 12 kilometer, en dat kost geld. In alle opzichten zou opvang van vluchtelingen in de grote steden logischer en humaner zijn, zowel voor hen als de bevolking. Maar dan zouden leegstand en huisjesmelkerij moeten worden aangepakt, en dat wil dit kabinet niet. Ook Paleis Soestdijk, dat een nieuwe bestemming nodig schijnt te hebben, zou hier prima kunnen worden ingezet.

Conflict

Het is een vooroordeel dat vluchtelingen voor problemen zorgen. Gemeenten met een AZC hebben bijvoorbeeld gemiddeld juist lagere criminaliteitscijfers. Desondanks worden incidenten steevast racistisch geframed. Twee jonge Eritreërs bijvoorbeeld, die uitgeprocedeerd waren, hadden die frustratie in Oranje afgereageerd. Maar het is niet het probleem van Van der Most: ‘Hartstikke jammer dat het COA dit gedaan heeft.’ Wel bepleit hij etnische scheiding, en wil alleen Syriërs in zijn park.

Het is deze gang van zaken, over de hoofden van de bewoners van Oranje heen, die terecht grote woede oproept van de inwoners. Die reageerden ze af door de protserige BMW-met-chauffeur van staatssecretaris Klaas Dijkhoff te blokkeren en er een spiegel af te trappen.

Tegelijk beijverden andere inwoners zich om te laten merken dat de vluchtelingen zelf wel degelijk welkom zijn. Zo vertelde ondernemer Jan Voortman, die een barbequeue organiseerde voor de vluchtelingen: ‘Die mensen uit Syrië hebben er ook niet om gevraagd in Oranje te komen, de eerste pinautomaat is zeven kilometer verderop.’

Het is dan ook belangrijk dat we niet als reflex alle protest over de komst van vluchtelingen in de PVV-hoek drukken. Natuurlijk moeten we blijven benadrukken dat alle vluchtelingen welkom moeten zijn. Maar tegelijk is het wezenlijk dat we blijven zeggen: haal het geld waar het zit! Dat is een leus die gericht is tegen degenen die vluchtelingen én werkende mensen als melkkoe zien.

Morgen wordt in Utrecht gedemonstreerd tegen het racistische Pegida:
Stop Pegida, vluchtelingen en moslims welkom!
Sluit je aan!