Demonstratie Red de Zorg smaakt naar meer
Door Max van Lingen
Ruim voor elf uur kwamen de eerste demonstranten op het Damrak aan. De straat, die van het Centraal Station naar de Dam loopt, stond tegen twaalf uur behoorlijk vol. De overweldigende opkomst kwam niet uit de lucht vallen. De miljardenbezuinigingen op de zorg raken iedereen. Het potentieel voor strijd werd deze zomer opnieuw onderstreept door de zorgpetitie. Terwijl de vakbond had ingezet op 300.000 handtekeningen, werden binnen zes weken meer dan 700.000 handtekeningen opgehaald.
Zorgwerkers in verschillende sectoren hebben zich de afgelopen jaren verzet tegen het neoliberale afbraakbeleid van opeenvolgende kabinetten. Dat gebeurde onder andere door middel van demonstraties, stakingen en bezettingen. Het strategische probleem was dat de strijd in verschillende sectoren binnen de zorg te weinig met elkaar werd verbonden. Het was de kracht van de demonstratie afgelopen zaterdag dat dit wel gebeurde. Dit kwam bijvoorbeeld naar voren in het programma op het Beursplein, waar zorgwerkers uit de gehandicapten-, ouderen- en jeugdzorg en uit de ziekenhuizen spraken.
Als gevolg van de goede opkomst ontstond er op het Damrak een strijdbare sfeer. Ook op borden van de Internationale Socialisten met de tekst ‘Goede zorg voor iedereen – Vluchtelingen welkom’ reageerden veel demonstranten met enthousiasme. Veel mensen gaven bovendien aan ook naar de demonstratie tegen TTIP op 10 oktober te komen. Een groot deel van de zorgwerkers en sympathisanten die aanwezig waren, ziet de samenhang tussen al deze onderwerpen.
Strijdbaarheid
Het is jammer dat de strijdbaarheid van de demonstranten niet altijd tot uiting kon komen door de wijze waarop de demonstratie was georganiseerd. Dat was ook het geval toen er van het Damrak door de binnenstad van Amsterdam naar het Westerpark werd gelopen. De geluidswagens overstemden vaak de demonstranten, waardoor de ruimte om zelf invulling te geven aan de demonstratie werd ingeperkt. Maar de Nieuwezijds Voorburgwal en de Haarlemmerstraat kleurden wel wit. De kracht die van deze aantallen uitging, zorgde dat de strijdbaarheid van de deelnemers alleen maar toenam.
In het Westerpark waren er verschillende toespraken, waaronder SP-fractievoorzitter Emile Roemer en FNV-voorzitter Ton Heerts. Daarnaast probeerde PvdA-staatssecretaris Martin van Rijn vanaf het podium de bezuinigingen goed te praten: ‘Dit is jullie strijd, maar ik voer hem het liefst met jullie samen. Ik snap dat je boos bent als je je baan kwijtraakt, maar om de zorg goed te houden, moeten we nu wat moeilijke keuzes maken’. Ondanks een oproep van FNV-bestuurder Lilian Marijnissen werd Van Rijn door de demonstranten uitgefloten. Ze maakten op deze manier duidelijk dat Van Rijn niets te zoeken heeft op een zorgdemonstratie.
Dat de FNV desondanks de ruimte gaf aan Van Rijn om zijn verhaal te doen, is een uiting van de illusies die de FNV-top in het kabinet heeft. FNV-voorzitter Ton Heerts, een partijgenoot van Van Rijn, heeft weliswaar gezegd dat hij weinig ziet in dialoog. Maar ondertussen werd door FNV-bestuurders steeds benadrukt dat het kabinet moet gaan inzien wat de gevolgen zijn van zijn beleid. Maar het kabinet weet donders goed wat die gevolgen zijn. De bezuinigingen van het kabinet zijn een bewuste politieke keuze die voortvloeit uit de neoliberale logica die de politiek in Den Haag in zijn greep heeft.
Wat nu?
Deze naïeve houding vormt een belemmering voor de campagne. Het was bijvoorbeeld volstrekt onduidelijk hoe er doorgebouwd gaat worden op het succes van de demonstratie. Heerts kwam in zijn toespraak niet verder dan ‘we gaan door’. Ook Emile Roemer bood de demonstranten op dit terrein geen enkel perspectief, terwijl dit na afloop dé centrale vraag was onder de mensen op weg naar de pendelbussen en het openbaar vervoer. Zijn oproep dat ‘Samsom het kabinet moet laten klappen’, kon op een daverend applaus rekenen. Maar de val van dit kabinet moet worden afgedwongen.
Met de enorme aantallen die afgelopen zaterdag op de been waren, is het gebrek aan een duidelijk actieperspectief een gemiste kans. De dag had het startsein kunnen zijn om de lokale actiecomités te verbreden naar de ambtenaren die strijden tegen de pensioenroof, en te versterken door middel van protesten, stakingen en bezettingen. Nu ging het vooral over de Haagse politiek.
Tegelijkertijd was het zaterdag duidelijk dat veel zorgwerkers al veel verder waren dan de FNV en de SP. Hopelijk is dat ook de kritische massa die de grote organisaties onder druk gaat zetten om wel met een dergelijk actieperspectief te komen. De beste manier om dat te doen is door het heft in eigen hand te nemen en zelf actie van onderaf te organiseren. Of zoals de studenten uit het Maagdenhuis zaterdag op hun spandoek hadden staan: ‘Jullie strijd, onze strijd. Op naar een hete herfst!’
Voor meer foto’s zie FNV Voor Zorg op Facebook.