Bruinkoolwinning in Duitsland: ‘tot hier en niet verder!’

Zaterdag 15 augustus blokkeerden zo’n 1400 mensen de Garzweiler, de grootste kolenmijn van Duitsland. De bruinkoolmijn ten zuidwesten van Düsseldorf is een gat in het landschap van veertig vierkante kilometer. Een groep activisten begeleid door Fossielvrij Nederland ging de mijn in.
21 augustus 2015

Door Marc van Waarden

Zaterdagmorgen wekt een megafoon ons om half 6 in het tentenkamp. Met witte overalls, een gasmasker en een strozak (om klappen te verzachten) proberen we snel wat te eten voor vertrek.

De activisten willen de mijn in trekken in vier groepen of ‘vingers’: groen, blauw, roze en geel. De groene vinger vertrekt als eerste. We zijn met 280 mensen die allemaal erg enthousiast zijn, en een beetje nerveus. We lopen via de autoweg. De eerste doorgang is dichtgebouwd met vijf politiebusjes en een groep ME’ers met schilden. De tweede doorgang is een tunneltje waar net twee auto’s doorheen passen.

Hier gaan we op af. De tunnel wordt geblokkeerd door twee politiebusjes midden in de tunnel en 30 tot 40 gewapende ME’ers. We haken onze armen in en lopen richting de blokkade terwijl we met honderden tegelijk, ‘Ende Gelände’ (‘tot hier en niet verder’) roepen. De ME begint direct met knuppels te slaan en ons te peppersprayen. Het is een chaos, overal om mij heen worden mensen geslagen, een aantal valt om, iedereen probeert door de tunnel te rennen. Ongeveer dertig mensen worden gearresteerd. De pepperspray hangt als een mist in de tunnel.

Spookdorp

Na deze aanvaring trekken wij richting een spookdorp verderop. Het mijnbouwbedrijf RWE heeft een aantal dorpjes opgekocht rond de mijn. Deze worden komende jaren gesloopt om ruimte te maken voor uitbreiding van de mijn. Een hek en een groep ME’ers sluiten het af, dus we moeten er omheen. We trekken door een veld rond het dorp, moeilijk begaanbaar door dikke lagen stro.

Op dit moment lopen we ongeveer een uur, het is heet, zwaar, en veel mensen merken dat pepperspray overal brandt. Het veld is kilometers breed en de ME verspreid. Die trekt met ons mee door het veld, ze vallen nog niet aan. We draaien richting de mijn, verspreiden ons en lopen langzaam naar voren. Als de eerste mensen beginnen te rennen barst de hel los. Iedereen sprint naar voren. Om me heen is een totale chaos.

Een ME’er heeft mij gezien, springt op me af en slaat me met zijn vuist net boven mijn oog. Gelukkig gaat hij onderuit, ik ren door. De adrenaline giert door mijn lijf. Verderop is een heuveltje, daarachter volgt de ME niet meer. Ik sprint richting het heuveltje, op het laatste moment wordt ik geppersprayed, wat ik op dat moment amper merk.

In Garzweiler

Mensen juichen, we zijn er doorheen, voor ons ligt de mijn als een gapende wond. De mensen die nog niet opgepakt of tegengehouden zijn (zo’n 200) lopen naar de mijn. We vinden een weg de mijn in, waar de beveiliging klaar staat. Die ontwijken we door een paar meter langs een steilrand af te snijden. We hebben geen tijd om te genieten van de omgeving, de politiebusjes komen van achteren.

De mijn is opgedeeld in lagen, afgescheiden door een hoogteverschil en een lopende band. Wij lopen op een van de bovenste lagen, de Polizei rijdt ons voorbij om verderop weer een blokkade op te zetten. Het is weer een slagveld, mijn armen en linker gezichtshelft branden van de pepperspray en we moeten door een dikke zandlaag een heuvel op. Het is intens en zwaar, maar de meeste activisten komen er weer doorheen.

We lopen op de bovenste laag van de mijn, ongeveer 300 meter breed. Verderop wacht een groep van 12 agenten. We komen in de buurt van de blokkade en ik besluit dat ik de mijn uit wil. Mijn armen en gezicht doen veel pijn en ik ben mentaal en fysiek niet in staat nog een barricade te doorkruisen. De beveiliging wijst me een pad dat de mijn uitloopt. In een van de spookdorpen met een EHBO en waterpunt kost het me nog een paar uur om alle pepperspray van me af te wassen maar ik ben veilig.

Ik hoor later het grote succes van de actie. Alle vingers zijn de mijn in gekomen. De groene vinger bleef tot 5 uur in de mijn. De gele vinger bezette een van de graafmachines (80 meter hoge reuzen) tot 6 uur. De roze en blauwe vinger kwamen beide diep in de mijn, die de hele dag stil lag. Dit kost het mijnbouwbedrijf tienduizenden euro’s en, misschien nog belangrijker, bevestigt dat wij echt een verschil kunnen maken. In totaal waren 1200 ME’ers en 800 beveiligers ingehuurd om ons de mijn uit te houden, maar wij zijn met ongeveer 1000 mensen de mijn in gekomen.

Dit milieuprotest was heftig en schokkend, dat laatste door het geweld van de ME en de gigantische omvang van de Garzweiler. Maar na dit alles voel ik me niet beangstigd of gedemotiveerd maar juist gesterkt. Zij zijn met weinig, wij met de hele wereld en we hebben alles te verliezen, maar ook alles te winnen.