Feminisme voor de 21e eeuw
Door Lindsey German
In de laatste decennia hebben zich grote veranderingen voltrokken in het leven van vrouwen. Meer openheid over seksualiteit, miljoenen moeders die werken, vrouwen die intreden in nieuwe beroepen en acceptatie van vrouwen die buitenshuis werken, kinderen buiten het huwelijk grootbrengen en de zeggenschap hebben over hun eigen seksualiteit. Maar werk en privéleven zijn vervormd door de beperkingen die het kapitalisme oplegt en zijn ver verwijderd van ‘bevrijding’. Er is dus nog steeds veel om voor te vechten. Hier is mijn manifest voor een 21e-eeuws feminisme:
1) Economische globalisering en neoliberalisme hebben een enorm effect gehad op de levens van miljoenen vrouwen. Het kapitalisme heeft voor nieuwe vormen en uitingen van vrouwenonderdrukking gezorgd.
2) De onderdrukking van vrouwen is een product van een klassenmaatschappij die al duizenden jaren bestaat. Pas met de ontwikkeling van het kapitalisme werden grote aantallen vrouwen zich bewust van hun positie en de mogelijkheid daar iets aan te doen.
3) Vrouwen zijn met miljoenen tegelijk de beroepsbevolking in gezogen, maar werken in fabrieken, kantoren en winkels heeft niet geleid tot een verbetering van hun leven, laat staan tot emancipatie. Vrouwen lijden onder uitbuiting op het werk en dragen daarnaast nog steeds de extra last van de zorg voor familie en kinderen.
4) De traditionele rol van de vrouw als echtgenote en moeder is niet verdwenen, maar herontworpen om te passen in de logica van de uitbuiting. Van vrouwen wordt nu verwacht om alle aspecten van hun bestaan te balanceren en ze worden persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor elke tekortkoming in hun werk of in hun zorgtaken.
5) De discussie over het ”glazen plafond” en oneerlijk lage bonussen voor vrouwelijke bankiers negeert de crux van vrouwenbevrijding, namelijk dat het gaat om de behoeften van alle werkende vrouwen en niet alleen die van een klein handjevol bevoorrechte vrouwen.
6) Alle vrouwen hebben last van onderdrukking en discriminatie, maar hun ervaringen ermee verschillen onderling sterk. Vrouwen zijn niet verenigd op basis van hun geslacht, maar verdeeld op basis van hun klasse. Vrouwen uit de midden- en bovenklasse delen in de winst van het op uitbuiting gebaseerde systeem waarin we leven, en gebruiken die winst om hun eigen onderdrukking te verminderen. Vrouwen uit de arbeidersklasse zijn meestal de mensen die voor die vrouwen koken, schoonmaken en persoonlijke diensten verlenen, waarbij ze voor lage lonen moeten werken en vaak ook nog hun eigen familie moeten achterlaten of verwaarlozen.
7) Vrouwen worden meer dan ooit beschouwd als voorwerpen die worden gedefinieerd door hun seksualiteit. De commercialisering van seksualiteit met paaldanscursussen en postmoderne Miss World verkiezingen zorgt ervoor dat vrouwen nog steeds worden beoordeeld als lustobject, alsof er niets is veranderd sinds de jaren ”50.
8) Het beschouwen van de vrouw als voorwerp, naast de rol van vrouwen als het zogenaamde eigendom van mannen, leidt tot huiselijk geweld, verkrachting en seksueel misbruik. Dit misbruik wordt nog steeds niet vaak genoeg herkend of gerapporteerd. Het was pas in de jaren ”60 en ”70 dat men begon om dit als een politiek probleem te zien.
9) Om zeggenschap over hun eigen leven te verkrijgen, moeten vrouwen zeggenschap hebben over hun eigen lichaam en seksualiteit.
10) De ideologie van het kapitalisme geeft voorrang aan het gezin en de ondergeschikte rol van vrouw en kinderen daarin, terwijl tegelijkertijd de individuele leden van het gezin worden gedwongen hun ”gezinsleven” op te offeren aan de druk van werk en migratie.
11) De prioriteiten van het op winst gebaseerde systeem en het bestaan van het geprivatiseerde gezin zorgen ervoor dat de onderdrukking van vrouwen deel uitmaakt van de structuur van het kapitalisme. Elke echte emancipatie moet verbonden zijn met een bredere beweging voor de emancipatie van de mensheid en voor de controle van werkende mensen over de rijkdom die ze produceren. Dat is waarom vrouwen en mannen moeten vechten voor bevrijding. Socialisme en vrouwenbevrijding zijn onlosmakelijk verbonden.
12) We zullen niet winnen zonder te knokken. Elke grote sociale beweging stelt de vraag van de vrouwenbevrijding aan de orde. In de 19e eeuw nam de beweging voor vrouwenbevrijding haar naam aan van de beweging voor de afschaffing van de slavernij. In de 20e eeuw nam de vrouwenbevrijding haar naam over van de wereldwijde antikoloniale bewegingen. In de 21e eeuw moet vrouwenbevrijding vechten om de wereld te veranderen en de klassenmaatschappij te beëindigen die zorgt voor onderdrukking en uitbuiting.
Dit is een vertaling van 21st century feminism uit de Socialist Review. Vertaling door redactie socialisme.nu. Foto van Lindsey German door Jos van Zetten.