Young & United bezet McDonald’s

Young & United lust McDonald’s rauw. Woensdag 15 april bezetten de jonge vakbondsactivisten in het kader van International Fast Food Action Day een korte tijd een filiaal aan de Leidsestraat in Amsterdam. Hella Baan was erbij en doet verslag.
17 april 2015

In onopvallende kleding sluiten de Young & United leden rond etenstijd aan in de rij. Plotseling roept één van hen: ‘Dit is geen Happy-Meal. Dit is een Un-Happy-Meal’. Dan barst de actie los. Mensen roepen leuzen zoals: ‘Loons-ver-hoging’, ‘Actie’ en ‘Young, United’! Er komen borden tevoorschijn met daarop teksten als ‘Low pay is not O.K’ en ‘Je krijgt de helft, de rest houden we zelf’, die slaan op het jeugdloon.

Dan volgen er speeches. Er wordt verteld dat er vandaag wereldwijd protesten zijn tegen uitbuiting in Fast Food-ketens. De sprekers benadrukken het belang van (internationale) solidariteit tussen fastfoodwerkers. In Amerika zijn er belangrijke successen geboekt door hen te organiseren. Daar kunnen we in Nederland belangrijke lessen uit trekken.

Andrea Staples is als Amerikaans vakbondslid aanwezig om de Nederlandse groep een hart onder de riem te steken: ‘Voor een Amerikaanse werker is het een dagelijks gevecht om rond te komen. In Europa gaat het ook die kant op. We spreken terecht over een kleine wereld. De rechten van werkende mensen moeten wereldwijd bevochten worden. Deze Nederlandse wet van jeugdloon is alleen bedoeld om het bedrijfsleven te spekken.’

Hier maakt McDonald’s als een van de vele multinationals gretig gebruik van het jeugdloon. Daardoor krijgen jongeren tot hun 23ste tot minder dan de helft van het normale minimumloon uitbetaald. Officieel zijn ze vanaf hun achttiende volwassen zijn. Vaak verrichtten zij hetzelfde werk als oudere krachten. Maar ze ontvangen daarvoor een mager uurtarief van 3,94 euro per uur en een fulltime inkomen van 680 euro bruto per maand. (De armoedegrens ligt op 960 euro per maand.) Deze korting levert McDonald’s op jaarbasis 36 miljoen euro op.

Geen commentaar

In het begin zijn de aanwezige medewerkers nog overdonderd door de activisten. Maar de boodschap is duidelijk. Ook gaan de activisten het gesprek met hen aan. Het zijn korte gesprekjes omdat de oudere managers het personeel aanmanen ‘geen commentaar’ te hebben. Zelfs een collega die vrij heeft proberen ze zo de mond te snoeren.

Ondanks de angstvallige supervisie vindt het protest duidelijk weerklank bij het personeel. In de keuken worden vuisten opgestoken en pamfletten worden gretig aangenomen. Een aantal medewerkers zegt de actie volledig te steunen en de petitie tegen jeugdloon te zullen tekenen. Ook bezoekers zijn geïnteresseerd. Een aantal neemt zelfs de leuzen over.

Na een half uur maant de politie de activisten aan om weg te gaan. Bij het verlaten wordt er voor het personeel geklapt en ‘Respect’ geroepen. Een jonge medewerker die er niet ouder uitziet dan 14 jaar klapt glunderend mee. Buiten het pand worden de nog geïnteresseerde voorbijgangers aangesproken, die zijn blijven staan om de actie te volgen. Veel van hen nemen de flyer aan. Ter plekke laten twee jonge meiden hun gegevens achter om actief deel te nemen aan de campagne.

Organizer Cem Lacin is tevreden over het verloop van de actie: ‘Ik was eerder betrokken bij het organiseren van de schoonmakers. Onder andere bij de bezetting van de VU waren, naast de schoonmakers en medewerkers, veel (studerende) jongeren actief. Dat was ook zo bij de recente Maagdenhuisbezetting. Kruisbestuiving is belangrijk. Ik had niet durven dromen dat het vandaag zo goed zou gaan. Young & United is een ontzettend diverse en toegewijde groep van jonge mensen. Het is een uitdaging om ze met hun drukke schema allemaal op dezelfde tijd op dezelfde plek te krijgen. Maar vandaag is dat gelukt en deden er ruim 50 van hen mee. Mac Donalds is een belangrijk doelwit. Hier worden jongeren net als bij de Albert Heijn op grote schaal ingezet en onderbetaald. Door het jeugdloon wordt de positie van jongeren op de arbeidsmarkt zwaar ondergraven. Van jongeren wordt vaak onterecht gedacht dat zij werken om een biertje of een iPhone te bekostigen. Maar veel jongeren wonen op hun achttiende al op zichzelf en hebben soms ook al een afgeronde opleiding. Deze korting bestaat al 40 jaar (te lang), maar is dus gewoon niet meer van deze tijd. Young & United komt in actie tegen dit soort contracten, maar ook tegen het gebrek aan respect of de mentaliteit van ‘voor jou tien anderen’. Tegen iedereen die dat wil veranderen zeggen wij: sluit je aan bij Young & United!’

Ook jongeren die leiden onder intimidatie en discriminatie kunnen hun verhaal bij de vakbondsgroep kwijt. Dat is heel hard nodig. Zo werd een deelnemer 2 euro per uur te weinig uitbetaald. Haar (oudere mannelijke) baas beet haar toe: ‘Dit is wat jij verdient.’ Hij maakte haar ook uit voor ‘egoïstische bitch’ toen zij met koorts op bed lag en beval haar om weer te komen werken ‘ziek of niet’. Mede door deze ervaring sloot zij zich aan bij Young & United.

De vakbondsgroep is op 24 maart 2015 een petitie gestart tegen het jeugdloon. Inmiddels is zijn er al ruim 40.000 handtekeningen opgehaald en de teller loopt door. Maar als Young & United zo strijdbaar blijft dan zal naast het aantal handtekeningen ook hun organisatiekracht toenemen en daarmee de mogelijkheid om verandering af te dwingen.