VVD – Ruttes corrupte bende

Al geruime tijd stapelen de schandalen rond de VVD zich op. In de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen prees de partij zich aan als ‘koersvast’. Hella Baan onderzoekt deze koers van de VVD en de reeks schandalen in de partij.
14 april 2015

Door Hella Baan

Het meest in het oog sprongen de politieke leugens van Fred Teeven en Ivo Opstelten. In 2000 was Teeven officier van justitie. Hij sloot toen een witwasdeal met drugshandelaar Cees H. In ruil voor de vrijgave van 1,25 miljoen gulden, zou H. een boete betalen van 750.000 gulden. Zowel staatssecretaris Teeven als partijgenoot minister Opstelten van Justitie en Veiligheid, hielden vast aan dit bedrag. Volgens Opstelten heeft hij de Kamer juist geïnformeerd en was het bonnetje kwijt.

Begin maart dook het op in het programma Nieuwsuur en later ook op het ministerie. Maar het bleek te gaan om een bedrag van 4,7 miljoen. Tot het bittere eind hielden VVD-prominenten Teeven en Opstelten de hand boven het hoofd. Zo zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dat de positie van Opstelten ‘wat ons betreft niet in het geding’ was. Volgens premier Mark Rutte had Opstelten ‘een goed verhaal’.

Partijgenoot en senator Ben Swagerman zei zelfs zich ‘buitengewoon geërgerd te hebben’ aan de kritiek van de Tweede Kamerleden. Nadat het bonnetje op het ministerie terecht was, traden Teeven en Opstelten toch af. In een verklaring noemde Rutte hen nog ‘twee gedreven vakmensen’. Zijlstra voegde daaraan toe dat zij ‘een grote bijdrage hebben geleverd aan een veiliger Nederland.’

Stoelendans

Dat de VVD niet genoeg integere mensen heeft om zetels te vullen, bleek uit de bizarre stoelendans die daarop volgde. Want ook Tweede Kamerlid Mark Verheijen moest nog vervangen worden. Er was ophef ontstaan omdat hij vele duizenden euro’s onterecht had gedeclareerd: volgens Zijlstra ‘een serieuze poging om hem te beschadigen’. Rutte noemde het schandaal ‘opgeblazen en opgepompt’. Maar vervolgens werd Verheijen ook aangeklaagd voor corruptie en heeft hij zijn werkzaamheden ‘tijdelijk neergelegd’.

Zijn directe vervanger Johan Houwers verliet al in 2013 de Kamer, vanwege een aanklacht voor hypotheekfraude en witwassen. Vanwege een schikking werd hij niet veroordeeld. De VVD heeft Houwers inmiddels geroyeerd, maar deze koos ervoor de zetel alsnog op te eisen als onafhankelijk Kamerlid.

De innige verbondenheid van de VVD met het bedrijfsleven bleek uit een andere zaak die de revue passeerde. Jos van Rey speelde als wethouder van Roermond jarenlang geheime informatie door aan projectontwikkelaar Piet van Pol. In het huis van Van Pol in Saint-Tropez bespraken de twee diens ‘lopende projecten’ in de gemeente.

Naast het schenden van zijn ambtsgeheim wordt Van Rey ook beschuldigd van verkiezingsfraude en witwassen. Zo chanteerde hij bouwbedrijven. Die moesten grote sommen geld overmaken in ruil voor het verkrijgen van een vergunning. Dat leverde de VVD 192.861,20 euro aan sponsorgeld op.

Normen en waarden

De kern van het probleem is belangenverstrengeling. Onderzoeksjournalist Bart Koning noemt het de ‘normen en waarden van het bedrijfsleven loslaten op de politiek’. Hij heeft voor Vrij Nederland de Politieke Integriteits-index opgesteld. Daaruit blijkt dat VVD’ers verantwoordelijk zijn voor de meeste en ernstigste integriteitsschendingen. In totaal waren er 78 meldingen met VVD’ers vanaf 1980. Negen VVD’ers werden in de laatste tien jaar veroordeeld tot in totaal 85 maanden celstraf en 680 uur taakstraf.

Het meest gebruikelijk zijn de fraudezaken, die betrekking hebben op: belastingontduiking, het onterecht declareren en ontvangen van vergoedingen, zoals wachtgeld. Daarnaast komt ook voor: valsheid in geschrifte, oplichting, witwassen, drugshandel, corruptie, vriendjespolitiek, (seksuele) intimidatie, bedreiging, zware mishandeling, dronken autorijden, het doorspelen van vertrouwelijke informatie en verspreiden van leugens.

De winst van het bedrijfsleven is de topprioriteit van de VVD. Dat leerden ook de treinpassagiers die in januari dit jaar het telefoongesprek opvingen van René Leegte, toen nog woordvoerder gaswinning. Ze hoorden hem onder meer adviseren om te pleiten voor onderzoek van het verband tussen gaswinning en aardbevingen, om zo het proces te vertragen en de gaswinning hoog te houden. Hou de Groningers aan het lijntje was het devies.

Eerder zei minister Henk Kamp al na een heftige aardbeving dat hier sprake is van een ‘fact of life’. Dit zou passen in ‘het patroon’ van ‘enkele tientallen aardbevingen in de loop van het jaar’. Hoewel de VVD nu openlijk heeft erkend dat er jarenlang onveilig gas is gewonnen, wil de partij niet stoppen met boren. Leegte is inmiddels ook opgestapt als Tweede Kamerlid. Hij bleek een betaalde nevenfunctie te hebben in zijn werkgebied.

In de praktijk komt het erop neer dat de VVD-leus ‘meer straf en minder begrip voor criminelen’ geldt voor iedereen buiten de partij. Meld Misdaad Anoniem is een paradepaardje van rechts. Maar bij de VVD worden anonieme meldingen niet geaccepteerd, omdat het zou gaan om ‘ernstige beschuldigingen’. Dit past bij de rol die de partij vervult. De VVD is niet hard voor de top en wel voor onderop en voert zo de meest verregaande bezuinigingen door. Tegelijkertijd wordt het gegraai van de rijken en multinationals gefaciliteerd.