Een vonk van hoop tegen neoliberalisme en racisme

Het verzet van studenten en docenten tegen de neoliberale universiteit en de groeiende antiracismebeweging bieden hoop in donkere tijden. Het is nu zaak dat we deze beginnetjes uitbouwen.
30 maart 2015

Door Ewout van den Berg

Al meer dan vier weken hebben studenten zich het bestuursgebouw van de UvA toegeëigend. In de strijd tegen de neoliberale universiteit dient het Maagdenhuis als uitvalsbasis voor activisten en debatruimte over strategie, tactiek en volgende acties. Tijdens de tentamenweek, traditioneel een gevaarlijke tijd voor studentenprotesten, werden bestuursruimtes omgebouwd tot studieruimtes.

De volgens Louise Gunning ‘kleine groep’ studenten van De Nieuwe Universiteit wordt ondertussen bijgestaan door een groeiend aantal docenten. Studenten hebben de angstcultuur op de universiteit doorbroken. UvA-docente Natalie Scholz schreef over de idealen en de doorzettingskracht van een studente: ‘Haar moed liet niet na een vlam bij me te ontsteken: als zij bereid was om de politie te confronteren om haar zorgen over de stand van de universiteit te laten horen, hoe kon ik me dan inhouden vanwege angst voor ongemak?’

De lijst met docenten die sympathiseert met Rethink UvA is gegroeid tot meer dan vijfhonderd namen. Dit versterkt het zelfvertrouwen van de studenten. Ook internationaal zien we een kruisbestuiving van verzet. Op het moment dat de zorgen onder studenten toenamen over het Maagdenhuis, bezetten door hen geïnspireerde studenten van de London School of Economics een deel van hun universiteit. Het protest in Amsterdam is onderdeel van een wereldwijde opstand tegen neoliberaal kapitalisme.

Belang van organisatie

We staan nu voor de uitdaging om structuren op te zetten waarbinnen we ons protest kunnen voortzetten, mocht het Maagdenhuis weer bezet worden door ongekozen bestuurders. Niet voor niets is een centrale eis: democratisering én decentralisering. Hierbij kunnen we leren van de Indignados. Op het moment dat de pleinprotesten te vermoeiend werden, kozen zij ervoor om vanuit de wijken te organiseren. Net zoals docenten hebben studenten een structuur op te bouwen buiten het Maagdenhuis en van onderaf aan de faculteiten.

Binnen het Maagdenhuis organiseert The New University of Colour rond antiracisme en dekolonisatie. Dit is een belangrijke ontwikkeling en een bevestiging van een groeiend antiracistisch sentiment in Nederland. Ook hier is organisatie centraal, bijvoorbeeld voor activisten tegen Zwarte Piet.

Protesten die werden georganiseerd door een kleine groep activisten hebben het onderwerp op de agenda gezet en hebben veel meer mensen het zelfvertrouwen gegeven dat actievoeren werkt. Om de druk verder op te voeren is het taak om zoveel mogelijk mensen onderdeel te maken van acties tegen Zwarte Piet. Alleen op deze basis kan de strijd tegen Zwarte Piet veranderen in een algemene emancipatiestrijd tegen elke vorm van racisme en uitsluiting.

De demonstratie op de dag tegen racisme liet het belang zien van zelforganisatie en het bundelen van de krachten. De opkomst was lager dan vorig jaar na Wilders’ ‘minder Marokkanen’-uitspraak, maar de belangrijkste groepen die het afgelopen jaar verzet hebben georganiseerd kwamen hier samen.

Rapper Appa: ‘We zijn hier rijk aan culturen – maar in plaats van optimaal te profiteren van deze rijkdom, zijn we uit elkaar gedreven door mensen die daar belang bij hebben. En wij hebben het toegelaten, dus ook wij zijn verantwoordelijk voor de situatie waar we nu met zijn allen in zitten.’

Links

Neoliberaal kapitalisme en racisme gaan hand in hand. Tijdens een economische crisis zijn bezuinigingen ‘nodig’ om de winsten van de banken en multinationals in stand te houden. De afbraak van collectieve voorzieningen, zoals het onderwijs en de zorg, kunnen er alleen doorgedrukt worden door haar te vervangen door de giftige ‘collectiviteit’ van nationalisme en wij-zij-denken. Dit is de drijvende logica achter het groeiende racisme bij de VVD, van het ‘invechten’ tegen racisme tot het weren van alle vluchtelingen uit Europa.

De SP en de FNV geven weinig leiding aan de strijd tegen de bezuinigingen of racisme. Hierdoor weten partijen zoals het CDA en D66 te groeien tijdens verkiezingen, en leidt neoliberaal Pechtold de aanval op Wilders in het parlement.

Maar de afgelopen maanden zien we ook positieve ontwikkelingen: de FNV hield zich aan haar belofte na de ‘minder Marokkanen’-uitspraak van Wilders en weerde de PVV tijdens een verkiezingsdebat. De FNV was zichtbaar aanwezig tijdens de demonstratie tegen racisme en sommige SP-leden deelden hier flyers uit met de leus ‘samen Nederland’. Gevestigd links als geheel is nog lang niet overtuigd van het belang van antiracisme, maar het is een begin.

Het protest in Amsterdam op 1 mei, de dag van de arbeid, is een volgend richtpunt voor de strijd in Nederland. De oproep voor het protest houdt de afbraakcoalitie PvdA-VVD de hand boven het hoofd, maar om zich niet buiten de werkelijkheid te plaatsen, zal de vakbond ruimte moeten maken voor antiracisme en de strijd van docenten en studenten tegen de neoliberale universiteit. Het is een belangrijk moment om samen de discussie aan te gaan over de koers van links.

Voor iedereen met minder geduld in de strijd tegen kapitalisme, racisme en imperialisme: sluit je aan bij de Internationale Socialisten. We hebben een wereld te winnen.