De moord op Boris Nemtsov
Het is nog moeilijk te zeggen welke invloed de moord op Boris Nemtsov van vrijdagavond (27 februari, red.) zal hebben op de situatie in dit land – maar dat er iets gaat gebeuren lijdt geen twijfel. Nog los van de vraag wie de daadwerkelijke trekker overhaalde: deze terreurdaad is onlosmakelijk verbonden met de oneindige stroom chauvinistische propaganda vanuit het Kremlin die de agressieve buitenlandpolitiek nu al jaren vergezelt.
En sinds de toespraak van Vladimir Poetin over de annexatie van de Krim is een van de belangrijkste elementen van deze propaganda de haat geworden die gericht is op de zogenaamde ‘vijfde colonne’, een groep van ‘binnenlandse verraders’. En het is rond deze haat, als we die retoriek moeten geloven, dat de natie zich moet verenigen in zware tijden. De ‘interne vijand’ is hierbij nooit anoniem gelaten: hij heeft meerdere gezichten, die continu op billboards te zien zijn, en meerdere namen, die eindeloos op televisie worden herhaald.
Eén van deze ‘vijanden’ was Boris Nemtsov – en aan de vooravond van diens dood was NTV nog druk in de weer met de laatste in een reeks van bedenkelijke ‘onderzoeksprogramma’s’, dit keer met ‘een Russisch Maidan’ als thema. In deze aflevering zou Nemtsov voor de zoveelste keer in het middelpunt staan.
Het is waar dat Nemtsov eind jaren ’90 een van de leidende personen binnen Jeltsins elite was, en dat hij voor een groot deel verantwoordelijk was (samen met bijvoorbeeld Poetin) voor veel van de sociale rampen en politieke misdaden van die tijd. Zijn visie kon als ‘rechts-liberaal’ worden gekenmerkt en zijn buitenlandse beleid gold als pro-VS.
Het is daarbij echter ook geen geheim dat zelfs tegenwoordig zulke ideeën je niet uitsluiten voor een toppositie in de Russische leiding of een groot concern. De belangrijkste ongeschreven wet is echter het totaalverbod op openbare kritiek op hoe het Kremlin zich in Oekraïne mengt, op openlijk protest gericht op Russische troepen in het buitenland. Het is precies die wet die Nemtsov zo consistent aan zijn laars lapte; een overtreding die hem een positie hoog op de lijstjes van ‘binnenlandse vijanden’ bezorgde, en die positie was indirect de reden van zijn moord.
Natuurlijk kwam de moord op Nemtsov als een onaangename verrassing voor de federale regering, die al druk bezet is in een laatste uiterste poging om de illusie van stabiliteit en controle in het land overeind te houden. Er is een aantal mogelijkheden wat betreft de opdrachtgevers van de executie. Daaronder vallen bepaalde kringen van de uitgebreide Russische inlichtingenelite die er belang bij hebben op dit gebied de spanning wat op te voeren. Leden van amateurgroepen die min of meer onder de ‘anti-Maidan’-paraplu passen zouden het ook kunnen zijn geweest, of legerveteranen die in ‘Nieuw-Rusland’ dienden, of zelfs militanten op de loonlijst van Ramzan Kadyrov (Tsjetsjeens leider, red.).
Wat hierna gebeurt hangt in elk geval af van de maatschappelijke reactie op deze moord. Dat de liberale leiders besloten hebben hun mars van het Moskouse district Maryino naar het centrum van de stad te verplaatsen, naar de plek waar Nemtsov stiefrf, is absoluut gepast. Wat er vrijdagavond is gebeurd, heeft de agenda van dit land overhoop gehaald. Wat begon als een moord is een van de belangrijkste politieke vraagstukken geworden van dit moment.
We zullen morgen de straat op gaan en eisen het volgende:
– Een onafhankelijk en transparant onderzoek naar de moord op Boris Nemtsov
– Een onmiddellijk einde aan het uitzenden van de agressieve propaganda op de staatstelevisie die aanzet tot haat
– Daadwerkelijke, onvoorwaardelijke vrijheid van meningsuiting en vergadering
– Beëindiging van het Russisch militair ingrijpen in Oekraïne
– Het ontwikkelen van een noodplan om de crisissituatie te verlichten, dat gericht is op het helpen van Russische burgers en niet de financiële instellingen of energieconcerns.
Deze redactionele bijdrage is oorspronkelijk gepubliceerd op de linkse Russische website Open Left, en vertaald door Left East.