Frankrijk: moord, islamofobie en solidariteit

De laffe moord op twaalf mensen gisteren in Parijs, onder wie tal van journalisten en cartoonisten, is absoluut verwerpelijk. De daders proberen met deze doelgerichte daad tegen het satirische magazine Charlie Hebdo verdeeldheid te zaaien. Zij mogen hier niet in slagen.
9 januari 2015

Twee mannen gewapend met Kalasjnikovs trokken gisteren het gebouw van Charlie Hebdo binnen terwijl een derde man buiten de wacht hield. Ze wisten dat er op dat moment een redactievergadering plaatsvond en kenden redactieleden bij hun voornaam. De journalisten zijn het slachtoffer geworden van de reactionaire ideologie van een kleine groep extremisten.

We leven mee met de nabestaanden en de redactieleden van Charlie Hebdo. Hiervoor hoeven we het niet eens te zijn met hun politiek. Wij zijn niet Charlie. Het blad toont de zwakte van links in Frankrijk: islamofoob, en vaak racistisch en seksistisch.

Reactie

De moord op journalisten van Charlie Hebdo versterkt extreemrechtse partijen en het racistische klimaat in Europa. Gisterochtend vonden er twee aanslagen plaats op moskeeën in Frankrijk en werd er een brandende verfbus gegooid tegen de moskee in Vlaardingen. De afgelopen weken raakten vijf mensen in Zweden gewond tijdens aanslagen op moskeeën en liepen in Duitsland meer dan tienduizend mensen mee in de protesten tegen de ‘islamisering van het avondland’.

‘Dit betekent oorlog’ liet Wilders direct weten via Twitter. Hij reisde speciaal naar een lege Tweede Kamer om de pers te woord te staan. Annebel Nanninga van Geenstijl schreef: ‘Het is de schuld van de islam. Kom mij niet aan met de miljoenen vredelievende moslims in Europa, het kan me geen reet schelen dat er ook aardige mensen bij die club horen, het is mooi geweest.’

Ayaan Hirsi Ali schreef in de Volkskrant: ‘Als er een les te trekken valt uit deze afschuwelijke gebeurtenis, dan is het dat het echt niet uitmaakt wat wij van de islam vinden. Dit type geweld, de jihad, is wat zij, de islamisten, geloven.’ Hiermee doen zij precies waar de daders op uit zijn: een tegenstelling creëren tussen ‘het Westen’ en ‘de Islam’.

Hypocrisie

Gelukkig is dit op het moment een minderheidsstandpunt. Veruit de meeste commentaren benadrukken dat de aanslagen het werk zijn van extremistische individuen, niet van moslims als groep. Dit was ook het commentaar van regeringsleiders als Hollande en Obama. Hoofdredacteur van de Telegraaf, Sjuul Paradijs, volgde het voorbeeld van het Duitse tabloid Bild en nam afstand van de roep van Wilders. Dit is een welkome verandering ten opzichte van de teneur sinds de aanslagen van 11 september.

Deze verschuiving weerspiegelt een angst bij een gedeelte van de heersende klasse voor het monster dat zij zelf heeft geschapen. Jarenlang waren tabloids zoals de Telegraaf en Bild een belangrijke kracht achter de normalisering van de hetze tegen moslims, Turken en Marokkanen. Maar nu dat dit de status quo dreigt te verstoren, zoals met de protesten van Pegida in Duitsland, krabbelen ze terug. Typerend voor deze omslag is de Franse partij met fascistische wortels onder leiding van Marine Le Pen die het vuurtje nu niet te hoog aanwakkert – maar wel oproept tot opnieuw invoeren van de doodstraf.

Maar de houding van regeringsleiders zoals Obama, Cameron, Hollande en Rutte is hypocriet. Terwijl zij het hebben over een bedreiging van de vrije pers en de vrijheid van meningsuiting reppen ze met geen woord over de 35-jarige gevangenisstraf voor klokkeluidster Chelsea Manning, de acht journalisten die met steun van het Westen afgelopen zomer werden vermoord in Gaza, het verbod op solidariteitsprotesten met Palestina in Frankrijk of de politierepressie waar anti-zwarte Piet activisten mee te maken hadden.

De regeringsleiders creëren bovendien een afstand met hun eigen staatsgeweld door de daders neer te zetten als ‘barbaarse terroristen’. De ‘targeted killings’ van de Verenigde Staten hebben de afgelopen jaren een bloedbad aangericht. ‘Pogingen om 41 mannen te vermoorden, resulteerden in 1147 doden’, schreef The Guardian. En dan hebben we het nog niet over de afwezige rechtsgang achter het geheime besluit mensen op een ‘kill-list’ te zetten. Is dit de democratie en vrijheid die de daders bedreigen?

Wat te doen?

Onder het motto ‘never waste a good crisis’ heeft de Europese Commissie ondertussen aangekondigd met nieuwe ‘antiterreurplannen’ te komen – onder andere door Fort Europa nog ontoegankelijker te maken. Hiermee dreigt Europa de VS achterna te gaan, waar na 11 september ook vérgaande wetgeving werd ingevoerd waarmee mensen zonder proces lange tijd opgesloten konden worden en de vrijheden van gewone mensen werden beperkt. Ook in Nederland komen er stemmen op om de veiligheidsdiensten te versterken, zelfs gesteund door de SP.

Maar de opkomst van het sektarische geweld van groepen zoals Islamitische Staat in het Midden-Oosten is juist nauw verbonden met de verwoestingen die door het Westen zijn aangericht in de ‘oorlog tegen terreur’. De aantrekkingskracht van hun gewelddadige ideologieën in het Westen vindt bovendien een rijke voedingsbodem in de armoede, het racisme en de uitsluiting waar jongeren in de banlieus en ‘prachtwijken’ mee te maken hebben. Het is de taak van links juist dit verhaal naar voren te brengen en de strijd tegen deze problemen aan te gaan.

De opkomst van extreem-rechts gaan we namelijk niet tegen door hun racistische ideeën over te nemen, zoals Arnold Karskens betoogt. Onze redding komt ook niet van dezelfde media en politici die evengoed racistische retoriek gebruiken om de aandacht af te leiden van de bezuinigingen. Na de ophef over Wilders oproep tot etnische zuivering in maart, wordt hij gewoon weer gevraagd voor de camera’s. Alleen een beweging op straat kan racisme en islamofobie werkelijk terugdringen.

In de strijd tegen elke vorm van extremisme staat solidariteit van onderaf centraal. Net zoals na de moord op Fortuyn gewezen werd naar links als de dader is het nu de antiracistische politieke groepering Parti des Indigenes de la Republique (PIR) in Frankrijk die verantwoordelijk wordt gehouden voor de aanslag vanwege haar kritiek op de islamofobie van Charlie Hebdo. Als we niet zij aan zij staan met hen en de vrijheid van meningsuiting voor iedereen opeisen, is het de haatpolitiek van het Front National dat uit de Parijse tragedie zal groeien. Het is dezelfde haat waar de daders garen bij spinnen.