‘We leven in een tijd van een vulkaanuitbarsting’
Hoe ben je betrokken geraakt bij de acties tegen Zwarte Piet?
In eerste instantie dacht ik dat ik vorig jaar actief was geworden na het protest op het Beursplein, maar eigenlijk was ik veel eerder activist en kritisch. Rond mijn tiende begon ik na te denken over het beeld van een witte Jezus, en confronteerde ik de pastoor hiermee. Lange tijd was ik minder actief dan ik wilde zijn. Maar ik heb een oudere dochter en wilde op school niet weer hetzelfde proces doormaken met mijn jongste kind. Dat kan ik gewoon niet laten gebeuren.
Waarom levert de strijd tegen zwarte Piet zoveel weerstand op?
De kern is wit privilege. Dezelfde werkelijkheid komt op een andere manier binnen. De assertiviteit van zwarte Nederlanders roept veel weerstand op. Vaak als je met een pro-pieten persoon door discussieert kom je uiteindelijk uit op: ‘ik wil het toch niet’. Mensen zijn zich er niet van bewust dat ze anderen niet zien als hun gelijke.
Hier zijn verschillende redenen voor. Een belangrijke is de rol van het onderwijs. Kinderen hebben in Nederland op papier dezelfde rechten, maar in de praktijk niet. Verandering hiervan moet van onderaf komen. Social media zijn een middel, maar persoonlijk contact blijft centraal. Veel moeders strijden in hun eentje. Hen willen we door het hele land samenbrengen.
Wat is de achtergrond van Mad Mothers, het initiatief waar je zelf actief voor bent?
We zijn niet alleen actief met Zwarte Piet, maar we zien het als de ultieme uiting van afrofobie in Nederland. Zwarte Piet is niet het topje van de ijsberg, maar het topje van de vulkaan. Alles wat nu naar buiten komt, is niet te kanaliseren. Neem het voorbeeld van de racistische korpschef in Den Haag, Musscher. We leven in 2014, de tijd van een vulkaanuitbarsting.
De debatten worden gevoerd over de hoofden van hen over wie het gaat: kinderen. Voor Mad Mothers ligt de sleutel voor verandering in de opvoeding en het bijdragen aan een zo inclusief mogelijke opvoeding. Dit doen we vanuit de positie van gekleurde vrouwen en moeders met gekleurde kinderen.
Zo gauw kinderen op school zitten wordt er een onderscheid gemaakt tussen ‘autochtonen’ en ‘allochtonen’. Dit vormt hen. De kennisoverdracht is eenzijdig: er is gewoon geen informatie over onderwerpen zoals slavernij of de Israëlische bezetting van Palestina.
Op het schoolplein ben je alleen en sta je eerder in contact met andere gekleurde ouders die vaak dezelfde problemen hebben. Jouw strijd is ook mijn strijd. Er is behoefte aan een bredere coalitie, je staat allemaal achter dezelfde lijn. Er zijn geen voorkeursposities. Hierbij moeten we kijken wat ons bindt, niet scheidt, dat is de essentie van onze strijd.
Wat zijn de komende tijd belangrijke richtpunten in de strijd om Zwarte Piet geschiedenis te maken?
Alles. Ieder initiatief dat genomen wordt. Elk blog, elke actie of demonstratie. Ik kan zelf ook niet alles, maar samen vormt het een geheel. Hoe meer actie, hoe beter. Mij is opgevallen dat de activisten uit het anti-zwartepietenkamp juist ook actief zijn rond andere thema’s. Je kunt niet strijden tegen racisme, zonder tegelijkertijd ook fascisme, uitbuiting en sekseongelijkheid aan te pakken. Anders ben je geen mensenrechtenactivist.
Waarom is de campagne tegen de Bijenkorf zo belangrijk?
De Bijenkorf is een icoon in het landschap van beeldvorming en een toonbeeld voor kinderen. Ze hebben een lange traditie van het scheppen van sprookjesverhalen en mensen komen daarvoor speciaal naar hun etalages kijken. Ze verkopen al jaren luxeproducten door blackface te gebruiken.
De Bijenkorf heeft naar eigen zeggen dit jaar twee van de klimmende pieten aangepast. Maar waar normaal pieten met roetvegen wit zijn met zwarte vegen, zijn ze bij de Bijenkorf bruin en nog steeds met kroeshaar. Het is dus nog steeds blackface.
Voor ons is de Bijenkorf een grote domineesteen. Op het moment dat zij om gaan, zal de beeltenis van zwarte Piet alleen maar sneller uit het publieke domein en het zicht van kinderen verdwijnen. Op het moment vinden er in sommige grote steden aanpassingen plaats, maar door de rest van het land is zwarte Piet nog steeds erg zichtbaar.
Deze donderdag 4 december om 19.00 is de volgende actie voor de deuren van de Bijenkorf in Amsterdam