Strijd tegen racistische karikatuur gaat verder

Afgelopen weekend protesteerden honderden mensen op vreedzame wijze tegen de intocht van Sinterklaas en zwarte Piet. De activisten kregen te maken met veel politierepressie, maar lieten met hun vasthoudendheid zien dat zij zullen blijven protesteren totdat racisme geen onderdeel meer is van een kinderfeest als Sinterklaas.
18 november 2014

Door Ewout van den Berg

Veel mensen vonden de landelijke intocht niet het moment om te protesteren omdat het de kinderen zou traumatiseren. Zoiets ‘doe je niet’. Maar deze houding gaat voorbij aan zwarte en gekleurde kinderen en volwassen die elk jaar opnieuw geconfronteerd worden met deze racistische karikatuur. Effectieve actie is nodig om deze traditie zo snel mogelijk te stoppen. De ogen van de wereld waren afgelopen zaterdag gericht op de landelijke intocht in Gouda.

In een verslag van het protest merkte de Volkskrant bovendien op dat 95 procent van de menigte op het plein niets van de arrestaties heeft gemerkt. De kinderen die wel last hadden van de actie hadden vooral last van het ingrijpen van de politie en de reactie van een groep neonazi’s.

Dezelfde krant kopte na het weekend triomfantelijk ‘Wit, geel of met vegen: Piet blijft populair’. Dit is positief en laat zien dat een Sinterklaasfeest zonder zwarte piet mogelijk is. Tegelijkertijd waren media, politici en broodschrijvers unaniem in hun veroordeling van de protesten van afgelopen zaterdag. De NRC noemde de activisten zelfs hooligans. De aanwezigheid van een handjevol stroopwafel- en roetveegpieten wordt door hen gebruikt om de aandacht af te leiden van de overgrote meerderheid van de pieten die nog steeds met black face rondlopen. ‘Racisme bouw je niet af, racisme schaf je af’ was een veelgehoorde leus.

Vreedzame actie in Gouda

In tegenstelling tot Amsterdam vorig jaar verbood de burgemeester van Gouda een stil en vreedzaam protest tijdens de intocht. Onze vrijheid om het racisme van de intocht te benoemen, gold alleen op een afgelegen plein buiten het centrum. Met het verbod heeft de burgemeester geprobeerd activisten af te schrikken. Dit is niet gelukt. Meer dan honderd activisten wisten het plein van Gouda te bereiken voor een stil protest in anti-zwarte-Piet-t-shirts en -truien.

De gemeente voerde ook het gevaar van confrontaties op als reden voor het opschorten van de vrijheid van meningsuiting. Terecht schreven de organisatoren van Kick-out Zwarte Piet hierover: ‘Wij worden in onze vrijheid beperkt omdat agressieve pro Zwarte Pieters de openbare orde zouden kunnen verstoren. Dit betekent dat agressief gedrag wordt beloond en dit kan soortgelijk gedrag in de toekomst stimuleren.’

Er is veel geschreven over de ‘relschoppers’ die de intocht zouden hebben verstoord, maar voor veel bezoekers was de enige groep relschoppers de politie. Zij vond het nodig om tientallen mensen te arresteren op basis van alleen hun uiterlijk.
Een stil protest werd na tien minuten opgebroken toen activisten werden belaagd door schreeuwende nazi’s. Dit was vervolgens voor de baas van Pownews, Weesie, reden om te doen alsof antiracisten een driejarig kind lastigvielen, een leugen die het NRC overnam voor haar artikel.

Soms lijkt de tijd stil te staan. Nog geen maand geleden verklaarde de Nationale Ombudsman dat Kno’ledge Cesare en Quinsy Gario onterecht en met ‘buitensporig geweld’ waren opgepakt tijdens de nationale intocht drie jaar geleden. Afgelopen zaterdag werd hetzelfde brute geweld gebruikt om Kno’ledge te arresteren. Over dit politiegeweld horen we de mensen niet die zo bezorgd zijn ‘over de kinderen’. Dat er ditmaal negentig mensen werden opgepakt, laat de ontwikkeling zien in de strijd tegen zwarte piet.

Premier Rutte noemde de onrust tijdens de intocht ‘heel triest’. Hiermee probeert hij aan te sluiten bij de onderbuik van Nederland en de hetze tegen antiracisten door media zoals de Telegraaf en Pownews. Maar als iets ‘heel triest’ was, dan was het opschorten van de vrijheid van meningsuiting, het geweld tegen demonstranten en de honderden racistische karikaturen die nog steeds los rondliepen in Gouda.

Protest Amsterdam

De dag na het protest in Gouda kwamen honderden mensen samen op het Beursplein in Amsterdam voor een manifestatie tegen zwarte Piet. Zij lieten zich niet tegenhouden door de regen. De stemming was militant en de sprekers spraken over het protest in Gouda en lieten de verwevenheid zien van zwarte Piet met andere vormen van racisme. In een verwijzing naar een oude gospel riep Jennifer Tosh van Black Heritage Tours op vooral het einddoel niet uit het oog te verliezen: ‘Keep your eyes on the prize’.

Mitchell Esajas van het New Urban Collective: ‘We konden luisteren naar de burgemeester maar we zijn toch naar de markt gegaan. Ik sta hier vandaag in de spirit van Nelson Mandela, Rosa Parks, Martin Luther King en Malcolm X. We kennen allemaal hun verhalen. Maar stel je voor dat Rosa Parks had geluisterd en niet voorin in de bus was gaan zitten. Dan was er niks veranderd.’

Mohamed Rabbae van het Landelijk Beraad Marokkanen noemde de opmerkingen van Rutte gratuit. ‘Hij komt niet op tegen Bosman, VVD-kamerlid, die met een wet komt om Antillianen bij de poort te selecteren. Zij zijn Nederlanders. Alsof we Groningers of Limburgers aan de rand van de Randstad zouden selecteren.’

Perez Jong Loy, een van de mensen achter de aanklacht, merkte de historische plek op van het protest, voor de Beurs. De uitvalsbasis voor de Nederlandse mensenhandel en koloniale veroveringen. Kno’ledge van Nederland wordt Beter sprak aan het einde. ‘Als je het in Nederland niet eens bent met de meerderheid heb je kennelijk geen rechten meer. Maar een beschaafd land heeft geen racisme nodig. Alle Nederlanders hebben belang bij een feest dat niemand kwetst. Ik werd gisteren opgepakt samen met een witte moeder van drie prachtige kinderen.’ Hij sloot af met de opmerking dat de laatste loodjes het zwaarste wegen.

Dit werd ook weer eens duidelijk na afloop van het protest. Abulkasim van Back to Palestine die de strijd tegen zwarte piet verbond met de strijd tegen islamofobie, werd vanaf het podium gearresteerd vanwege zijn uitlatingen over het koningshuis. Een archaïsche wet werd van stal gehaald om de vrijheid van meningsuiting verder te beperken en om activisten te criminaliseren. Abulkasim werd diezelfde dag weer vrij gelaten.

Strijd gaat verder

Media en columnisten proberen zich boven de strijdende partijen te plaatsen. Dit is een populaire traditie bij onze ruggengraatloze opiniemakers als Youp van het Hek, Adriaan van Dis en Bas Heijne. Volgens de Volkskrant vertrouwen de ‘zeloten’ van beide kampen niet op ‘het aanpassingsvermogen van een vitale (?) traditie’. Maar als iets de afgelopen jaren duidelijk is geworden dan is het dat iets pas verandert op het moment dat je er strijd voor levert.

En verandering vindt plaats. Terwijl de Hema en Albert Heijn hun winkelbrede aanpassing van zwarte Piet introkken, zijn twee van de zes de ‘klimmende Pieten’ in de Bijenkorf onder druk van brievenschrijvers en sociale media stilletjes veranderd in roetpieten. Verdere actie is nodig de komende weken om zwarte Piet over de hele linie uit te bannen.

Ondertussen hebben ook de racistische reacties op een van gekleurde spelers van het Nederlands elftal laten zien dat zwarte Piet niet op zichzelf staat. Dezelfde Timmermans die vorig jaar nog trots op de foto ging met zwarte pieten, noemde de reacties ‘dom racistisch gebral’. Burgemeester van der Laan die tijdens de Amsterdamse intocht akkoord ging met een spandoek met de paternalistische leus ‘Makkers staakt uw wild geraas’, was gisteren te gast bij Jinek om te spreken over de ‘zwarte Pietenkwestie’. Hij weigerde hierbij in debat te gaan met tegenstanders. Deze politici kunnen nog iets leren van het morele leiderschap van Robin van Persie, die zich meteen uitsprak tegen racisme en opriep tot vervolging.