België: radicaal-links bundelt kieskracht
Hoe is de politieke en economische situatie op dit moment in België? Jullie hebben Elio Di Rupo (Parti Socialiste) nu twee jaar als premier. Hij leidt een kabinet dat onder druk van de economische crisis miljardenbezuinigingen doorvoert: 3,5 miljard voor 2014.
Wel, er zijn heel wat acties geweest vanuit de bonden. Zo hadden we de unieke situatie dat er al een 24-uursstaking tegen het regeringsbeleid werd georganiseerd op een moment dat de regering-Di Rupo nog niet formeel was aangetreden. Alleen zat er geen opbouw in die acties. Het bleef bij een hele reeks min of meer symbolische acties en betogingen. De vakbonden moesten bijvoorbeeld een verlenging van de pensioenleeftijd slikken en een verdere uitholling van het indexmechanisme, de ‘parel aan de kroon’ van het Belgisch sociaal model.
Rechts wil nog veel verder gaan en de vakbonden echt buitenspel zetten. Dit zorgt natuurlijk wel voor debat in de bonden, en niet enkel aan de basis, maar ook bij een deel van de vakbondsleiders. Ook het belang van een eigen politiek alternatief is terug op de agenda gezet door een deel van de vakbeweging. De socialistische vakbond FGTB pleit samen met de regionale christelijke bediendenbond CNE voor een nieuwe antikapitalistische politieke partij. Ze willen dat debat in de hele vakbeweging voeren, ook over de taalgrens heen. We spelen daar een grote rol in, maar ook de PVDA en andere groepen steunen het initiatief.
Over uw samenwerking met de PVDA: de SAP wil ‘links eindelijk een stem geven’. Betekent dat dat u wilt meeregeren? Dat idee is sinds enkele jaren te horen bij de SP in Nederland?
De PVDA maakt een reële kans om in Antwerpen en Luik mensen in het parlement te krijgen. Het zou gek en erg sektarisch zijn zulke kans te laten schieten. Dat willen we zeggen met “links terug een stem geven”. We hopen door eigen kandidaten met onze eigen campagne, hieraan bescheiden te kunnen bijdragen. Wat regeringsdeelname betreft, zijn zowel wij als de PVDA erg duidelijk: vandaag zijn de voorwaarden voor een echt linkse regering helemaal niet aanwezig, dus is de keuze er een van scherpe oppositie.
Dat is toch wel een belangrijk verschil tussen de PVDA en de SP bij jullie. De PVDA beschouwt zich ook nog steeds als een marxistische, communistische partij. In haar profiel en campagnes lijkt ze dan wel weer sterk op de SP. De PVDA komt uit wat wij het Mao-stalinisme noemen. Een van de problemen is dat ze nog steeds geen duidelijke, publieke breuk wil maken met haar stalinistische achtergrond. Maar er evolueert wel heel veel bij haar. Ze is veel opener dan vroeger. Maar het heeft ook problematische kanten: zo denken wij dat ze de laatste tijd soms te vriendelijk is tegenover de vakbondsbureaucratie.
Ook verschillen we van mening over de noodzaak van een nieuwe partij van de werkende klasse: de PVDA hoopt die partij zelf te kunnen worden. Wij zijn van mening dat hiervoor een bredere herschikking in de arbeidersbeweging nodig is. Natuurlijk blijft de strijd op straat, in de wijken en de bedrijven het belangrijkst. Maar mensen in de gemeenteraden en het parlement kunnen die strijd wel mee voeden en ondersteunen. We zien nu al dat het succes van de PVDA in de gemeenteraadsverkiezing toch zorgt dat er meer dingen in de media komen.
In Nederland hebben we op extreem-rechtse zijde Geert Wilders. Die is momenteel ook bezig met lijstverbindingen: onlangs had hij een ontmoeting met Marine Le Pen van het Franse Front National. Waar staat Filip Dewinter van Vlaams Belang in dit geheel?
Het VB is meegestapt in die Europese samenwerking met Front National, Wilders en Lega Nord. Het VB heeft afgelopen jaren behoorlijk wat pluimen verloren, door interne spanningen. Ook heeft recent een flink deel van zijn achterban de overstap gemaakt naar de N-VA. Wat het flink-rechtse discours van de N-VA natuurlijk versterkt.
Toch blijft het VB goed voor 8 à 10 procent van de stemmen, met op de meeste plaatsen een aanwezigheid in de gemeenteraden. De partij heeft na haar veroordeling wegens racisme, indertijd haar naam veranderd (van Vlaams Blok naar Vlaams Belang) en haar allerranzigste kantjes wat afgezwakt. Anderzijds is ze een belangrijke factor in het breder aanvaardbaar maken, ook bij de ‘gewone’ burgerlijke partijen van racistische en islamofobe ideeën.
De antiracistische en antifascistische beweging ligt vandaag helaas flink op apegapen, nadat de grote mobilisaties in de jaren negentig de doorbraak van het Vlaams Blok niet konden stoppen. Met de SAP zijn we wel erg actief betrokken bij acties rond asielbeleid en tegen het hoofddoekenverbod in scholen en bij het gemeentepersoneel.