Internationaal recht ter discussie

‘See you in The Hague!’, schreeuwen Palestijnen dreigend Israëlische grenssoldaten toe die zich misdragen. Den Haag wordt vanwege instituten als het Vredespaleis, het Internationaal Strafhof en het Joegoslavië Tribunaal beschouwd als stad van internationale rechtspraak en vrede. Precies daar, te midden van zijn internationale zone, is op 20 oktober het kunstwerk Scaffold geopend voor het publiek.
4 december 2013

Door Simon John Brookfield

Hoe ver mag je de humanitaire grenzen van democratie oprekken om vrede en recht te handhaven? Is marteling geoorloofd? Past doodstraf wel bij het blazoen van vrede en recht? Dit zijn de achterliggende vragen bij dit kunstwerk, dat vorig jaar te zien was als een van de hoofdattracties tijdens de internationale tentoonstelling dOCUMENTA (13) te Kassel in Duitsland.

Op het eerste oog lijkt het een groots speeltoestel of uitkijkpost maar bij het betreden van de trappen wordt de betekenis steeds duidelijker: het is een statement tegen de doodstraf, met op elkaar gestapelde schavotten, gebaseerd op de iconische Amerikaanse openbare executieplaatsen, zoals die van John Brown in 1859 of die van Saddam Hussein in 2006. George W. Bush noemde dat laatste een ‘belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van Irak als democratie’.

Met deze monumentale constructie willen onder andere Amnesty International en het Haagse Stroom, de betrokkenen binnen de internationale zone confronteren en het debat aanzwengelen over de vraag of de doodstraf nog wel past binnen democratie, nationale rechtspraak en internationaal recht.

In samenwerking met het Haags Pop Podium luidden lokale bands de opening in met ‘Murder songs by Scaffold’. De directeur van Stroom, Arno van Roosmalen, en de directeur van Amnesty International Nederland, Eduard Nazarski, verzorgden de officiële aftrap. Zij lanceerden een petitie aan het staatshoofd van Wit-Rusland om af te zien van het gebruik van de doodstraf.

Columniste en theatermaker Marjolijn van Heemstra hield een aangrijpende monoloog naar aanleiding van een interview met een moeder van een van de vele politieke gevangenen in Wit-Rusland. Het verhaal schetste de laatste herinneringen aan haar zoon, die ze alleen nog tijdens de terechtstelling te zien kreeg. De tekenen van ondervoeding en marteling waren duidelijk zichtbaar. Het vonnis luidde de doodstraf, doorgaans met een kogel door het achterhoofd. De nabestaanden verblijven meestal lang in onzekerheid of een executie voltrokken is omdat dit vaak pas lange tijd later wordt bekendgemaakt.

Scaffold maakt deel uit van het programma See you in The Hague van Stroom Den Haag, een veelzijdige vertelling over de zon- en schaduwzijde van Den Haag als internationale stad van vrede en recht.

Sam Durant – Scaffold, President Kennedylaan 5, Den Haag, t/m 20 oktober 2014
Zie stroom.nl