Documentaire over Mahalla: strijdbaar arbeidersbolwerk in Egypte
Foto: Arbeiders in Mahalla protesteren tegen de regering en trommelen op vaten. september 2007. (Foto: Nora Younis)
In 2008 gingen fabrieksarbeiders de straat op om betere werkomstandigheden te eisen. In januari 2011 waren arbeiders onder de eersten die protesteerden. Daarmee stimuleerden ze de massale protesten, die zich ontwikkelden tot de revolutie die Hosni Mubarak ten val brachten.
Mahalla El Kubra is een stadje in de noordelijke Nijldelta. Het is de thuisbasis van de Misr Spinning and Weaving Company, de grootste textielfabriek in het Midden-Oosten en Afrika. Het bedrijfsterrein van 1000 hectare is omgeven door een hoge palissade waar niemand overheen kan klimmen en poorten gecontroleerd door veiligheidspersoneel. Via deze poorten haasten duizenden arbeiders zich elke dag naar huis, om voedsel te kopen of hun kinderen van school te halen.
Op het terrein zijn straten waar kinderen spelen en wegen vol auto’s en bussen. Er zijn winkels, een bioscoop, een theater, een bibliotheek en een moskee, zelfs een voetbalstadion. Arbeiders kunnen zwemmen in het enorme zwembad en sporten in de sportclubs of in de parken. Er is ook ziekenhuis en personeelshuisvesting rond de fabrieken.
Één grote familie
Werken in de fabriek wordt doorgegeven van de ene generatie naar de volgende. Daardoor is het integraal onderdeel van het leven van degenen die daar wonen en werken, en creëert het gevoel dat de arbeiders in wezen één grote familie zijn. Ze helpen elkaar, en delen geld of voedsel. Tijdens de talrijke stakingen die er hebben plaatsgevonden, was het dit soort steun die velen zonder inkomen hielp rond te komen.
In 1938 ging de arbeiders voor het eerst in staking. Ze eisten dat hun twee 12-uursdiensten werden veranderd in drie 8-uursdiensten. In 1947 organiseerden arbeiders een staking tegen het ontslag van collega’s die betere werkomstandigheden eisten. Voor de eerste keer werden in Mahalla tanks ingezet. Drie arbeiders werden gedood en 17 gewond. In augustus 1952 gingen de arbeiders opnieuw in staking, geïnspireerd omdat Nasser zojuist de monarchie had omvergeworpen. Ook deze staking werd neergeslagen door het leger.
In de jaren 1980 waren er succesvolle stakingen voor hogere lonen. In september 1988 kondigde Hosni Mubarak de afschaffing aan van speciale onderwijsbeurzen voor arbeiders. Binnen enkele uren protesteerden 20.000 fabrieksarbeiders in de straten van Mahalla. Terwijl vorige stakingen focusten op economische eisen en arbeidsomstandigheden, begonnen arbeiders nu meer direct politieke eisen te stellen. De regering reageerde met een ijzeren vuist, en tot op de dag van vandaag herinneren veel arbeiders zich hun wrede behandeling door de veiligheidstroepen.
Standbeeld
Toen in April 2008 10.000 arbeiders de straat opgingen om te protesteren tegen privatiseringen en corruptie, scandeerden ze ‘Weg met Hosni Mubarak’. Het was het eerste anti-Mubarak protest sinds de president in 1981 aan de macht was gekomen. De arbeiders kregen brede steun van buiten de muren van de fabriek. Het standbeeld van Mubarak op het plein van Mahalla werd neergehaald en verbrand.
De arbeiders botsten met duizenden politieagenten die traangas en geweren gebruikte tegen de demonstranten. De veldslag, waarin de staat brute kracht gebruikte om vreedzame en ongewapende demonstranten het zwijgen op te leggen, zou in het geheugen van de stad worden gegrift. Honderden burgers werden gearresteerd, tientallen gewond en drie, onder wie een jonge jongen, werden gedood. De staatsveiligheidsdienst bezette uiteindelijk de stad, en nam de controle van de fabriek over.
Maar de moed van de arbeiders Mahalla bleek besmettelijk. Andere Egyptische arbeiders leerden van Mahalla hoe je moet vechten voor fatsoenlijke lonen en arbeidsomstandigheden, en voor en politieke eisen. Ook nu Mubarak weg is, zeggen ze nooit te zullen stoppen met vechten voor sociale rechtvaardigheid, vrijheid en waardigheid.
Filmmakers: Cristina Bocchialini en Ayman El Gazwy
Dit artikel is een ingekorte vertaling van Al Jazeera.