Grootste Prinsjesdag-protest in jaren

Aan de vooravond van Prinsjesdag, brachten diverse protesten rond de achtduizend mensen op de been. Daarmee was dit het grootste protest rond de ‘derde dinsdag’ sinds jaren. Het voornaamste thema van de dag was de grove ingreep op gehandicaptenzorg. Dat tegelijk een meer algemeen onbehagen met Rutte-I groeit, bleek uit de diversiteit van demonstranten op het Malieveld, onder wie duizenden vakbondsleden.
20 september 2011

Foto: Walk of Shame demonstratie komt aan op het Malieveld (19 september 2011 / Dave Dear)

Door Sjerp van Wouden

De Walk of Shame zou symbolisch om twee voor twaalf beginnen. Maar de actiegroep Terug Naar De Bossen komt al eerder het Plein op, zingend en begeleid door een accordeonist. Met zelfgeschreven liederen beklagen ze het beleid. Terug Naar de Bossen stelt dat dit kabinet gehandicapten een onafhankelijk leven onmogelijk maakt en hun daarom veroordeeld tot de inrichtingen: in de bossen.

Maina van der Zwan, woordvoerder van Rekening Retour, opent het programma. ‘Sommige mensen zeggen dat dit kabinet geen visie heeft, dat er maar wat op los wordt bezuinigd. Maar het kabinet heeft wel degelijk visie, namelijk de crisis gebruiken om de neoliberale agenda van de afgelopen jaren verder door te drukken. Nederland wordt bestuurd als een bedrijf. Alles wat geen winst oplevert wordt weggesaneerd.’ Van der Zwan heeft wel een alternatief voor de bezuinigingen: het geld halen waar het zit. ‘Dat is rechtvaardig én efficiënt, maar komt er niet vanzelf. We hebben een links nodig dat de strijd aan wilt gaat en dit kabinet wil afzetten, in plaats van haar steeds uit de brand wil helpen zoals de PvdA en de top van de vakbeweging doen. We hebben een bundeling van hardere acties nodig.’

Na Van der Zwan volgen andere sprekers: Peter Lambreghts (ENIL; Independent Living), Anne-miek Wijnbergen (Platform Verontruste Ouders) en Jan Troost (Terug naar de Bossen). Maaike Kipp vertegenwoordigt de campagne Plein der Beschaving. Ook GroenLinks en de SP hebben sprekers gestuurd. Jasper van Dijk (SP) is optimistisch: ‘Op allerlei zaken zie je dat dit kabinet langzaam uit elkaar valt. En wij moeten ze het laatste zetje geven, ik denk dat we dat vanmiddag en de komende maanden kunnen doen.’

Onder het standbeeld van Willem de Zwijger staat Joachim Robbrecht. Naast Joachim staat iemand verkleed als Margaretha van Parma, de tirannieke Spaanse landvoogd uit de 16e eeuw. Joachim: ‘Ik ben verkleed als een Geus, een bedelman. De cultuursector is tot een bedelaar gemaakt. Al jaren is er gesneden in onze budgetten. Zelf ben ik regisseur bij Productiehuis Rotterdam en Frascati, die in de toekomst misschien niet meer zullen bestaan. De manier waarop de regering de BTW-verhoging en tegelijkertijd de bezuinigingen doorvoert, heeft heel veel weg van hoe de Spanjaarden in de 16e eeuw met de Nederlandse bevolking omgingen. Ze stelen namelijk van de armen en geven aan de rijken.’ Later, op het Malieveld, springen de neo-Geuzen op en neer en roepen op tot een nieuwe Opstand. Joachim: ‘Er moet weer een nieuwe cultuur van protest ontstaan.’

Naast het podium staat Henk, die als arbeidsongeschikte een uitkering heeft. ‘Ik ben hier om te demonstreren, omdat mijn inkomsten onverwacht achteruit gaan. Voor je weet scheelt het 200 euro in de maand. Nu red ik het nu al niet meer, en kom 20 euro per maand te kort. Als dit er nog eens bijkomt dan is het voor mij of van het Hilton afspringen, of ik moet gaan stelen om aan mijn eten te komen. En ik heb zoiets van: laat iemand die bijna in de 60 is, een fatsoenlijk leven leiden. Daar blijf je met je klauwen van af!’

Onder leuzen als ‘Nee, wij gaan, de crisis niet betalen’ en ‘Hee ho kabinet, jullie vragen om verzet – jullie worden afgezet – jullie worden uitgezet’, demonstreert de Walk of Shame vervolgens naar het Malieveld. Bij de Hofvijver komt tegelijkertijd een stoet vakbondsdemonstranten aan waarop beide demonstraties symbolisch in elkaar ritsen.

De grote manifestatie op het Malieveld was uitgeroepen door het Nationaal Beraad, een samenwerkingsverband tussen de CG-Raad, Raad van Kerken, FNV, CNV, MHP en Humanitas. Het eerste programmaonderdeel was een troonrede met de werkelijke betekenis van de miljoenennota, inclusief maf hoedje, bewaker en lakei. Het publiek wist aanvankelijk niet hoe te reageren op ‘de Koningin’ maar al gauw was het één groot boegeroep. Tussen de sprekers door speelde het Metropole Orkest, dat met afschaffing bedreigd wordt, enkele stukken.

Op een afstandje staat Aïcha met een aantal collega’s van het Amsterdamse GVB. ‘Ik ben hier voor de bezuinigingen. Die zijn gewoon achterlijk. De armen worden armer en de rijken worden rijker. Dat is niet goed. Als je hier om je heen kijkt, zijn het niet alleen ik en mijn collega’s van het GVB die geraakt worden, het is de zorg, het is de brandweer, het ambulancepersoneel. Maar ik zie hier geen miljonairs staan, weet je! Het zijn allemaal hardwerkende mensen. Ik heb ook deelgenomen aan de stakingen. De enige manier waarop we ons kunnen laten horen is door actie te voeren. De bezuinigingen kunnen we tegenhouden door de bedrijven meer mee te laten betalen.’ Aïcha houdt met haar collega’s een spandoek tegen de PVV vast. ‘Ze hebben ons een belofte gedaan dat ze aan onze kant zouden staan, maar nu hebben ze ons de rug toegekeerd.’

Jongerius blijft deze dag thuis, maar dat wil niet zeggen dat er van het podium nu een sterk verhaal te horen is. Vanaf het podium wordt herhaaldelijk gesteld dat ‘er nou eenmaal bezuinigd moet worden.’ De sprekers richten zich tegen de zwaarte van de maatregelen. De zwaarte is inderdaad uitzonderlijk: vooral gehandicapten worden door vele bezuinigingen tegelijkertijd geraakt, de zogenaamde ‘stapeling’. Maar met een meer principieel standpunt, dat luid NEE zegt tegen àlle bezuinigingen, zou het protest sterker staan.

Bij de demonstranten neemt het gevoel toe dat het snoeibeleid niet onvermijdelijk is en dat het geld ergens anders gehaald kan worden. Ondanks de beperkte mobilisatie is 19 september een succes: het verzet tegen Rutte groeit. Tegelijk is duidelijk dat er een lange weg voor de boeg is.