Pensioendeal Jongerius-Kamp-Wientjes is minachting van meerderheid FNV
Door Jeroen van der Starre
‘Scheuring bedreigt de FNV,’ kopte het NRC van maandag. Dat scenario lijkt – met het uitblijven van een overeenkomst tussen de FNV-bonden in de federatieraad – inderdaad waarschijnlijker te worden. In het 16 uur durende overleg hielden Bondgenoten en Abvakabo voet bij stuk. Wat hen betreft komt dit ‘casinopensioen’, waarin langer doorwerken de norm is en de risico’s van pensioenopbouw eenzijdig bij werknemers komen te liggen, er niet. FNV Bouw, dat onder druk van haar bondsraad een ‘nee, tenzij’ positie had ingenomen, gaat de harde keuze nog altijd uit de weg en heeft zo de deur opengezet voor allerlei laatste reddingspogingen.
Minister Kamp pakte deze ruimte, door nog tijdens het overleg het aanbod te doen om verder te onderhandelen. Gisteren bood hij aan om een regeling in het akkoord op te nemen, waardoor mensen met lagere inkomens kunnen sparen om eerder met pensioen te gaan. Hij herhaalde zijn eerdere ‘concessie’ om mensen met lagere inkomens een ‘doorwerkbonus’ te geven, waardoor zij op hun 65ste met pensioen zouden kunnen. Bondgenoten en Abvakabo wezen deze concessies terecht van de hand, omdat mensen met een laag inkomen eenvoudigweg geen ruimte hebben om extra geld opzij te zetten.
Ook met dit ‘aangeklede’ akkoord wordt niet voldaan aan de eisen van de tegenstemmers. Mensen met een lager inkomen zouden veel langer moeten doorwerken dan nu het geval is, en het fundamentele pijnpunt zoals dit afgelopen maanden in de bondsachterban te horen was blijft overeind: met dit akkoord moet hardwerkend Nederland bloeden, terwijl het grote bedrijfsleven profiteert.
‘Substantiële toezeggingen’
Dit is wat er schuilgaat achter wat Jongerius nu verpakt als ‘substantiële toezeggingen’ om ‘met een fatsoenlijk inkomen’ eerder te kunnen stoppen met werken. Ook de abstracte belofte van bazenvoorman Wientjes, dat ‘werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen’ als een pensioenfonds in problemen komt en dat niet alleen de risico’s bij werknemers worden gelegd, spreekt boekdelen. Verder dan de uitspraak dat hierover aan de cao-tafel ‘binnen bepaalde grenzen’ afspraken kunnen worden gemaakt kwam hij niet.
Jongerius presenteert haar poldergedrocht echter als het ei van Columbus en verklaarde gisteravond dat een FNV-meerderheid voor dit plan nu ‘binnen de mogelijkheden’ ligt. Het is de laatste in een serie van wanhoopspogingen om het akkoord door middel van wat geknutsel er alsnog door te drukken. Dit is niet verwonderlijk: het is duidelijk dat Jongerius’ toekomst als FNV-voorzitter valt of staat met dit akkoord. De ernst van de patstelling in de federatieraad was afgelopen maandag duidelijk op haar gezicht af te lezen. Dat zij nu haar heil moet zoeken bij Kamp en Wientjes is veelzeggend.
Jongerius’ belangrijkste argument voor dit akkoord is nu dat Kamp heeft gedreigd om met steun van de PVV een ‘uitgekleed’ akkoord in stemming te brengen in de Tweede Kamer. ‘Het alternatief is slechter’, is de boodschap. Maar dit gaat volkomen voorbij aan het heldere signaal dat is afgegeven in de ledenraadplegingen van Bondgenoten en Abvakabo en de uitslag als geheel. Van de leden die hun stem hebben uitgebracht, waren er 16.500 voor en maar liefst 145.000 tegen. De grote meerderheden die hier ‘nee’ stemden, deden dat omdat ze het gepolder zat zijn. Die boodschap wordt met de overeenkomst van gisteravond volledig geminacht, en dat is een schande.
Valse keuze
De achterban van de FNV schreeuwt om actie tegen de afbraak van haar pensioenrechten en verwacht van haar bestuurders dat zij op basis van deze uitslag nu leiding gaat geven aan verzet op straat en in de bedrijven. Daarmee kan uit de valse keuze worden gebroken tussen een ‘uitgekleed’ en ‘aangekleed’ akkoord, en de opening worden gecreëerd om tot een rechtvaardig alternatief te komen, waarin onze pensioenrechten en die van komende generaties niet worden aangetast, maar juist de sterkste schouders de zwaarste lasten krijgen te dragen.
In de aanloop naar een nieuwe federatieraadvergadering op maandag is het dan ook van groot belang dat Bondgenoten en Abvakabo voet bij stuk houden, en zij andere bonden weten te overtuigen om hun kant te kiezen. Het is de hoogste tijd dat de FNV-top naar haar achterban gaat luisteren en een strijdbaarder koers gaat varen.
Dat betekent onherroepelijk dat het huidige federatiebestuur het veld zal moeten ruimen. Dat zou de weg vrij maken om Kamps pensioenplan – met of zonder cosmetische frutsels – van tafel te demonstreren en staken. Met de wetenschap dat zijn kabinet nog veel meer aanvallen op de arbeidersklasse aan het voorbereiden is, komt dat geen moment te laat. Als zo’n nieuwe koers er niet komt en Jongerius toch aan het roer blijft, zit er voor de twee grootste vakbonden niets anders op dan zelf het gevecht aan te gaan.
Lees ook:
• Vakbeweging moet lijn in zand trekken tegen casinopensioen
• Valse argumenten voor een vals pensioenakkoord
• Met een streep door dit pensioenakkoord, ook het poldermodel overboord?
• Een pensioenakkoord voor de prullenbak