Explosie van sociale strijd in Spanje

Momenteel vindt een plotselinge explosie van sociale strijd plaats in Spanje, sinds de enorme demonstratie van 15 mei. Dat de oproep werd verspreid door middel van sociale media roept samen met de bezetting van pleinen de onvermijdelijke herinnering op aan de revoluties in Tunesië en Egypte. Het Spaanse volk, dat lijdt onder de gevolgen van de economische crisis, uiten zijn woede tegen een systeem dat hen ‘geen toekomst’ biedt.

Foto: Dit is niet Tahrirplein, dit is Puerta del Sol, Madrid.

Door Diego Garrido Zújar

Hoewel de spanningen met de politie soms escaleert, en de mobilisaties nu overal verboden zijn, lijken de demonstranten vastbesloten om hun kampen op de pleinen voort te zetten, ten minste tot 22 mei, de dag waarop gemeenteraadsverkiezingen plaats vinden. De meest optimistische onder hen zeggen dat de Arabische lente misschien wel een mediterrane zomer wordt, omdat de demonstraties zich niet alleen uitbreiden in Spanje, maar in meer steden door heel Europa.

De huidige economische en politieke situatie in Spanje kan worden samengevat als een constante aanval op de rechten van arbeiders en hun levensomstandigheden. Het werkloosheidspeil is rond de 20 procent, en de bezuinigingen op elementaire publieke diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs worden opgelegd aan de bevolking alsof er geen keus is. Maar geduld heeft een grens, en die grens was afgelopen zondag.

Nadat de poging om arbeiders te mobiliseren in de algemene staking van september vorige jaar, georganiseerd door de grote vakbonden (CCOO en UGT), werden de mobilisaties door diezelfde vakbonden gestopt om slechts maanden later een akkoord te sluiten met de regering over bezuinigingen op pensioenen en rechten van arbeiders. Maar nu, sinds 15 mei, doet een aanhoudende mobilisatie de steden en dorpen in heel Spanje schudden, grotendeels aangedreven door jonge mensen. Dit is omdat de jongeren de grootste klappen krijgen van de recessie. Van hen is 43 procent werkloos, en voor degenen die studeren, wordt elk jaar het collegegeld hoger in ruil voor een slechtere kwaliteit van onderwijs.

Sinds de dag van de demonstratie hebben de politieke autoriteiten de mobilisatie onderschat. Ze concentreerden zich in hun toespraken op enkele gewelddadige acties die plaatsvonden op de dag van de demonstratie, en proberen om alles te wijten aan ‘boze jonge mensen’. Terwijl de mainstream-pers wel nieuws brengt over Madrid en het effect ervan op de komende verkiezingen, wordt maar heel weinig geschreven over het belang van de beweging in heel Spanje. Maar via de social media op internet blijkt in real time dat dit een brede, diverse, vreedzame en democratische beweging is.

Het is moeilijk om de mobilisatie een naam te geven, omdat er geen politieke organisaties direct achter zitten. Verschillende platforms op het internet zoals ‘Jóvenes sin futuro’ (Jeugd zonder toekomst); ‘Indignados’ (Verontwaardigd) of ‘Democracia Real Ya!’ (Echte democratie nu!), gesteund door vele sociale bewegingen en organisaties, riepen op tot de demonstratie van 15 mei. Maar het besluit om door te gaan met de mobilisaties komt voort uit de vastberadenheid van de actieve mensen in horizontaal georganiseerde raden. Uiteindelijk, is de ‘15-meibeweging’ de naam die de mainstream-media ervoor hebben gekozen.

Dus de ideeën die de strijd motiveren zijn onduidelijk. Voor zover we kunnen horen en zien op de pleinen, zijn de mensen die nu de straat op gaan tegen de overheersing van de economische machten over het leven van mensen, evenals het corrupte tweepartijensysteem, dat nutteloos is gebleken om de eisen van burgers te representeren, nog meer sinds de economische crisis Spanje begon te raken. Wat ook zeker is, is dat een onderliggende woede tegen het vervreemde en verstikkende leven onder het kapitalisme een basisoorzaak is.

Een grote diversiteit aan twitter hashtags is gebruikt om de strijd te verspreiden en zo de boosheid een collectieve vorm te geven – net als onlangs in de landen van Afrika en het Midden-Oosten. Dit is een voorbeeld wat een krachtig hulpmiddel het internet kan zijn voor informatie en organisatie. Maar cruciaal is dat er nu ook een werkelijke beweging wordt gebouwd, face to face, door de mensen die hun dagen en nachten doorbrengen op de straten.

Noch politieke besluiten, noch politierepressie ondermijnen het moreel van de demonstranten die in heel Spanje op de pleinen kamperen. Hoewel de politie grof geweld heeft gebruikt tegen demonstranten, blijft de beweging zijn geweldloosheid verdedigen.

De juridische repressie is afkomstig van de Junta Electoral (Kiesraad), de instantie die de verkiezingen en de kiescampagnes beheert. De mobilisaties zijn nu in heel Spanje verboden omdat, zo wordt gezegd ze ‘afbreuk doen aan het recht van mensen om vrij te stemmen’. Deze keer is het de Kiesraad, maar we kunnen duidelijk stellen dat dit slechts een van de vele juridische instrumenten is die heersers hebben, als ze de politie op politieke activisten afstuurt.

Alleen de tijd zal leren waar deze beweging ons zal leiden. Het gebrek aan ideologie maakt onzeker of de langetermijndoelen worden gehaald, maar onze analyse moet optimistisch zijn. Mensen op straat is wat de wereld nu nodig heeft, en politiek bewustzijn kan groeien. Op dit moment is het vooral Spanje, maar ondersteunende mobilisaties worden gepland in acht Italiaanse steden, en vele Europese en Zuid-Amerikaanse hoofdsteden. Europa moet alert zijn: verandering komt altijd sneller dan verwacht.

Op zondag 22 mei om 11.15 uur houdt Diego Garrido Zújar een inleiding op het Marxisme Festival over ‘Social revolt in Spain’ (vertaling mogelijk indien gewenst). Bovendien is er op zaterdagavond 21 mei om 20:00 een solidariteitsactie op de Dam. Van het Marxisme Festival zal na de laatste bijeenkomst een groep gezamenlijk naar deze actie gaan om solidariteit te betuigen.