Protest Utrecht: Stop de afbraak van burgerrechten!
(Foto door Jos van Sambeek)
Door Sjerp van Wouden
In de grondwet staat dat men vrij is om op straat zijn of haar mening te verkondigen en te demonstreren. Daarom is het sinds 1982 niet langer nodig een vergunning aan te vragen voor demonstraties. De afgelopen jaren is dit recht echter structureel uitgehold. Een demonstratie hoeft ‘slechts’ aangemeld te worden, maar in de praktijk betekent dit een nederig verzoek aan de gemeente of ze de demonstratie willen goedkeuren. De politie is dan vaak in groten getale aanwezig en ‘begeleiden’ de acties. Dit komt er vaak op neer dat ze demonstranten proberen te dicteren hoe en waar ze hun mening mogen uiten en of ze spandoeken mogen dragen, of dat de politiemacht zo groot is dat het protest in een soort mobiele kooi wordt opgesloten.
Ook leuzen die de politie niet aanstaan kunnen niet langer zomaar. Zo werd bij een staking in het Haagse openbaar vervoer onlangs een spandoek ‘Partij Van Verraad’ van enkele stakers afgenomen, louter omdat de tekst de politie niet beviel. Borden en spandoeken worden vaak ingenomen omdat de stokken ‘als wapen gebruikt kunnen worden’ terwijl de stokken soms slechts een dun bamboestokje van nog geen centimeter doorsnee zijn. Na de repressie tegen de 1 mei demonstratie vorig jaar in Rotterdam, spanden de organisatoren een kort geding aan. De rechter besloot dat spandoekstokken essentieel onderdeel zijn van het grondwettelijke demonstratierecht. Maar daar houdt de politie zich zelden aan.
Toen 200 mensen zich twee weken geleden in de Utrechts wijk Zuilen verzamelden voor de 1 mei demonstratie, waren er meer politieagenten dan demonstranten. Agenten namen borden in, en omsingelden en provoceerden de demonstranten. Toen de demonstranten wilden gaan lopen (hun grondrecht) werden ze door geharnaste ME’ers met knuppels geslagen. De politie hield toegestroomde buurtbewoners op afstand en sloot de demonstratie voor hun af. Niemand mocht erbij, niemand mocht eruit. Wie niet snel genoeg luisterde kreeg rake klappen.
Als reactie op de repressie werd er voor donderdag 12 mei een lawaaidemonstratie bij het stadhuis aangekondigd. De opkomst en sfeer waren goed. Voor het stadhuis werden toespraken gehouden. Toen burgemeester Aleid Wolfsen (PvdA) naar buiten kwam werd hij uitgefloten en weggehoond. Zijn poging de gemoederen te bedaren liepen spaak toen, voor het oog van de camera’s, een slachtoffer van het politiegeweld naar voren kwam. De jongen was ná zijn arrestatie in een politiebusje mishandeld, waarbij zijn arm door een agent gebroken werd. ‘Dit is Nederland in 2011’ riep één van de demonstranten de burgemeester toe, waarbij de rest in koor scandeerde: ‘Schande, schande, bloed aan de handen’. Ook de spandoeken waren duidelijk: ‘Pas op! Dit een gevaarlijk spandoek! 5x de toegestane grootte!’ en ‘Hé Aleid! Hou jij ook zo van vrijheid?’
De burgemeester trok zich terug, waarop een deel luidruchtig de hoofdingang bezette. De andere helft ging onder het raam van de raadkamer scanderen. Een handvol politieagenten rook hun kans en baanden zich een weg naar de hoofdingang. De demonstranten lieten dit niet toe: de groep sloot weer aaneen, haakte in en omsingelden de agenten. De agenten trokken daarop nog hun wapenstok maar besloten bakzeil halen.
De demonstratie was een kleine overwinning voor de vrijheid van meningsuiting en het demonstratierecht. Dat na afloop van de actie drie demonstranten zonder aanleiding werden opgepakt bij Utrecht CS laat echter wel zien dat de strijd nog lang niet gestreden is.
Lees ook: Lawaaidemonstratie bij stadhuis
Op zaterdag 21 mei wordt er op het Marxisme Festival de discussiebijeenkomst ‘Is de politie je beste vriend?’ georganiseerd. Aanvang: 11:00 / Locatie: CREA, Amsterdam.