Na het Malieveld: hoe kunnen studenten Ruttes plannen van tafel krijgen?

De grote en strijdbare manifestatie op het Malieveld vandaag heeft laten zien dat studenten bereid zijn om voor hun rechten te vechten. Maar politiek Den Haag lijkt nog niet bepaald te willen luisteren. Met retoriek over ‘luie langstudeerders’ blijven rechtse beleidsmakers als Zijlstra proberen hun onderwijsbezuinigingen als ‘onvermijdelijk’ en ‘verbetering’ te verkopen. Inmiddels wordt echter steeds duidelijker dat dit de zwaarste bezuinigingen zijn sinds de jaren tachtig, die het hoger onderwijs nog verder zullen afbreken. De vraag hoe we als studenten effectief terugvechten is daarmee van groot belang.

Foto: voorafgaand aan de Kenniscrisis-manifestatie op het Malieveld vond een bruisende demonstratie plaats vanaf de Haagse Hogeschool

Door Jeroen van der Starre

Volgens rechts moeten studenten gewoon niet zeuren en moeten de hoge prijzen voor het onderwijs gezien worden als ‘een investering in jezelf’. Maar de realiteit is dat steeds minder studenten het geld hebben voor zo’n investering. Nu al werkt de meerderheid van de studenten erbij om nog rond te kunnen komen, en dit vergroot de kans op studie-uitloop. Als studenten straks nóg meer moeten betalen zal hoger onderwijs voor velen onbetaalbaar worden.

Tegelijkertijd wordt het onderwijs steeds meer uitgekleed en worden diploma’s minder waard. Een goede baan is allang niet meer gegarandeerd. De retoriek van het onderwijs als ‘slimme investering’ moet verhullen dat het recht op onderwijs om zeep wordt geholpen en onderwijs een privilege wordt. Ruttes kabinet wil terug naar eliteonderwijs en maakt het toekomstperspectief van jongeren uit arbeidersgezinnen kapot.

Ambitieuze studenten die bijvoorbeeld meerdere studies doen of maatschappelijk actief zijn zouden de wetenschappers en docenten van de toekomst kunnen zijn. Door rechts worden ze nu afgedaan als ‘inefficiënte’ studenten. Nu was de ruimte om te promoveren al gering, maar deze wordt nóg kleiner.

Dit is de wereld op z’n kop: onderwijs is een recht en zou voor iedereen toegankelijk en van hoge kwaliteit moeten zijn. We moeten daarom breken met de neoliberale logica die onderwijs ziet als een commerciële dienst die alleen is weggelegd voor vermogende ‘consumenten’.

Brede aanval

Deze bezuinigingen zijn nog maar het begin van een bredere aanval op het onderwijs. Het nieuwe jaar begon al met meerdere berichten over de duizenden banen die op de tocht staan in het hoger onderwijs. Daarbij wil het kabinet volgend jaar doorgaan met het afpakken van de OV-kaart voor ‘langstudeerders’ en het afschaffen van de studiefinanciering voor master-studenten, om te stimuleren dat studenten genoegen nemen met een bachelor.

Dit weerspiegelt de belangen van het bedrijfsleven: dat wil niet ál te hoog opgeleiden op de arbeidsmarkt, en het liefst tegen een zo laag mogelijke prijs. Onze strijd gaat daarom om meer dan een aantal concrete bezuinigingen: uiteindelijk gaat het om hoe ons onderwijs eruit moet zien en in wat voor maatschappij we willen leven. Het is daarom geen detail welke strategie we voeren.

Het is goed dat steeds meer universiteitsbesturen en oppositiepartijen zeggen de strijd van de studenten te steunen. Maar we moeten ons wel afvragen wat die steun precies inhoudt. Veel politieke partijen zijn tegen deze bezuinigingen, maar vóór de afschaffing van de studiefinanciering en de invoering van een ‘sociaal leenstelsel’. Dat zijn maatregelen die uiteindelijk dezelfde kant opbewegen richting eliteonderwijs.

Dergelijke voorstellen komen bijvoorbeeld van de jongerenorganisaties van PvdA, D66 en VVD, die hiervoor in december nog actie voerden. Dat daar geen student kwam opdagen is goed nieuws: we zouden ook niet moeten eisen dat we op een andere manier genaaid worden, maar dat de regering überhaupt afblijft van onze rechten.

Ook universiteitsbesturen steunen over het algemeen de tendens om hoger onderwijs tot een privilege te maken en de studiefinanciering af te schaffen. Lokaal voeren ze bezuinigingsbeleid door ten koste van docenten en studenten. Dat ze onze acties nu steunen is omdat deze bezuinigingen ook een aanslag op hún budget zijn, maar zelf besteden ze dit budget voor een groot deel aan prestigeprojecten en het in stand houden van ‘marktconforme’ salarissen voor hun ‘excellente’ onderwijsmanagers.

Expliciet geluid

Dat de ‘Kenniscrisis’-manifestatie van vandaag de grootste studentenactie was sinds vele jaren is bijzonder goed nieuws. Maar een expliciet geluid tegen de bezuinigingen bleef in de oproep nog uit. De strategie lijkt vooral om politici en onderwijsmanagers krampachtig te vriend te houden, terwijl het probleem voor een belangrijk deel uit die hoek komt. Daarom is er ook nauwelijks een idee over hoe het na de 21ste verder moet.

Maar het antwoord op die vraag is niet ingewikkeld. Het is aan de studenten en docenten zelf om het verzet terug te brengen naar de hogescholen en universiteiten, en zich daar verder te organiseren, tot bezettingen over te gaan en ook andere acties te voeren.

Groot-Brittannië laat zien hoe belangrijk het is om onafhankelijke actienetwerken op te bouwen die de strijd vanaf de basis kunnen voortstuwen en die duidelijk maken: wij gaan de crisis niet betalen. De eerste week van februari wordt hierin de volgende stap: in die week zullen studenten in het hele land lokale acties voeren tegen de bezuinigingen, maar het succes daarvan hangt af van de mate van organisatie van onderaf, de eisen die we stellen en de solidariteit met andere sectoren.

We moeten daarom zij aan zij staan met onze échte bondgenoten: al die mensen die het slachtoffer dreigen te worden van het bezuinigingsbeleid. Zo kunnen we niet alleen de onderwijsplannen stoppen, maar ook een basis leggen voor een brede beweging die Ruttes volledige afbraakoffensief en rechtse kabinet onderuit kan halen.

Doe ook mee in de strijd tegen de bezuinigingen!

De IS zijn op verschillende universiteiten en hogescholen actief in het opbouwen van het verzet tegen de bezuinigingen. We mobiliseerden volop mee voor de demonstratie van vandaag en stonden ook aan de basis van de universiteitsbezettingen van vorig jaar. Het is nu van groot belang om de strijd verder op te bouwen en iedereen die zich hiervoor inzet maakt verschil.

De komende actieweek van begin februari is de volgende test voor de studentenstrijd. Op dit moment zijn de IS samen met anderen druk bezig met het plannen van vervolgacties en proberen we in meerdere steden studenten te organiseren in actiecomités. Doe ook mee en neem vandaag nog contact op met onze lokale contactpersonen op jouw universiteit of (hoge)school:

• Amsterdam, UvA: Hannah 06–30947289
• Den Haag, HHS: John 06–18747948
• Groningen, RUG: Hessel 06–43278713
• Nijmegen, RU: Stas 06–52631747
• Rotterdam, EUR: Nico 06–41369340
• Rotterdam, HRO: Mahmoud 06–43463763
• Utrecht, UU: Brian 06–52521500

Ook op andere plaatsen in het land zijn we actief:

• Almere: John 06–41823458
• Enschede: Dave 06–18688702
• Leeuwarden: Dominic 06–14895844
• Leiden: Joël 06–48942793
• Sittard: Leroy 06–10164149

• Zie de agenda voor meer informatie over onze lokale activiteiten en discussiebijeenkomsten, of stuur vandaag nog een mailtje naar info@socialisme.nu

• Neem nu een voordelig abonnement op onze krant de Socialist: drie maanden voor slechts 3 euro of een jaar voor 15 euro: vul hier het formulier in.