Blogger Cairo: ‘Het regime is niet veranderd, hun propaganda is een politieke valkuil’

Terwijl duizenden demonstranten in Cairo nog altijd het Tahrir Plein bezet houden en de eis voor een onmiddellijk vertrek van Mubarak overeind blijft, gaan de pogingen van het regime om in het zadel te blijven volop door. Dit gebeurt niet alleen door middel van knokploegen en politie in burger. De Egyptische staatspropaganda op tv en radio draait overuren, duidelijk bedoeld om een wig te drijven tussen de betogers en de rest van de bevolking. Onze correspondent Dirk Wanrooij sprak er ter plaatse over met blogger, filmmaker en activist Philip Rizk.
7 februari 2011

Foto: honderden betogers betuigden op 5 februari op de Dam hun solidariteit met de volksopstand in Egypte. Op dezelfde dag werden in dit kader wereldwijd demonstraties georganiseerd (foto door Jos van Zetten)

Ondanks de gewelddadige aanvallen door Mubarak-milities in burger vorige week gingen de protesten dapper door. Kiest het regime nu voor een andere strategie?

De regering is sindsdien vooral begonnen de ether te vullen met propaganda. Alle radio- en televisiestations van de staat, en zelfs sommige private zenders die hengelen naar staatssteun, begonnen met uitzendingen waarin bekende figuren zeiden dat de demonstranten op het Tahrir-plein en elders in het land, van Egypte een ‘financiële ruïne’ maken.

Hoe het voedsel zou opraken en hoe het geld bij de banken zou opraken als Mubarak niet in het zadel blijft. Ze benadrukten dat de regering genoeg concessies had gedaan, dat de demonstranten nu naar huis moeten keren, en dat ze 90 procent van hun eisen binnengehaald hadden. Een ander gerucht dat ze verspreiden is dat buitenlanders deel zouden uitmaken van een samenzwering die het Egyptische volk schade wil toebrengen.

Deze geruchten, leugens en propaganda verspreidden zich en veranderden vrij plotseling de sfeer op straat waar veel mensen zich juist identificeerden met de protesten, omdat zij dezelfde problemen ervaren: te hoge voedselprijzen, te grote werkloosheid, de absoluut erbarmelijke gezondheidszorg, en het verschrikkelijke onderwijs. Deze geruchten willen we bestrijden met tegenpropaganda.

De overheid is eigenaar van de media. Het zal nogal moeilijk zijn om een alternatieve boodschap te verkondigen. Hoe kunnen gewone burgers bereikt worden?

Er zijn twee hoofdroutes die we willen volgen. Ten eerste zijn er vele debatten gaande op internet. Het debat werd heftiger nadat de staatspropaganda begon te verspreiden. Mensen begonnen te twijfelen: aan zichzelf, aan de eisen, aan de legitimiteit ervan en de haalbaarheid van echte verandering. De debatten begonnen op Facebook en online forums. Mensen discussieerden en sommigen vielen voor de andere kant.

Het internet is een van de fora voor deze debatten. Mensen moeten dus online herinnerd worden aan wat de oorspronkelijke eisen waren en dat die legitiem zijn. Mensen hebben het volste recht om meer te eisen van hun regering. We moeten dus tegeninformatie online zetten die mensen herinnert aan ons standpunt tegenover dat van de regering.

Ten tweede hebben we onlangs geëxperimenteerd met het verspreiden van informatie via mobiele telefoons. Hoewel Egypte een van de meest online landen is in het Midden-Oosten, zijn er nog een heleboel mensen die niet online zijn. De meeste mensen hebben wel mobieltjes.

We willen met onze campagne zeer korte videoclips maken met daarin bekende publieke figuren – acteurs, muzikanten, onafhankelijke politici – die heel precies uitleggen waarom zij denken dat de eisen van de antiregeringsbetogers legitiem zijn en waarom de staatscampagne zo leugenachtig is.

Deze videoclips verspreiden we niet alleen online, we zullen deze ook inkrimpen tot mobiel formaat en vervolgens verspreiden van telefoon naar telefoon. Op deze manier zijn we in staat om een veel groter aantal mensen te bereiken dan online. Zodra de video’s klaar zijn voor mobieltjes kunnen ze verspreid worden onder de menigte op het Tahrir-plein. We beginnen in Caïro.

We hebben gemerkt dat daar overdag veel meer mensen zijn dan ‘s nachts. Veel mensen willen niet het risico nemen van een nachtelijk verblijf. Of ze hebben gezinnen en kunnen gewoon niet overnachten. Wanneer deze mensen er overdag zijn kunnen ze de videoclips via Blue Tooth op de telefoon ontvangen. En als ze thuis komen kunnen zij de video’s aan hun familieleden, buren en vrienden tonen.

De sfeer buiten het Tahrir Plein lijkt enigszins veranderd. Buitenlanders worden opgepakt. Denk je dat de propagandaoorlog gewonnen kan worden?

Ja, ik denk dat we een verschil maken. Ik weet niet wie er gaat winnen of verliezen, maar de demonstranten op het plein, maar ook in Suez, Mahalla en Alexandrië zijn onvermurwbaar. Ze zullen niet vertrekken tot de president en zijn regime gevallen zijn. Ze eisen een nieuw systeem.

De regering wil hard optreden tegen de demonstranten; dat is het ene front. Dat burgers zich ook tegen elkaar gaan keren omdat ze de staatsleugens beginnen te geloven is het tweede front waarop we moeten vechten. De overheid laat acteurs bijvoorbeeld doen alsof ze eerder deel uitmaakten van de demonstraties, maar nu vinden dat die te ver gaan, dat die nu meer schade doen dan goed.

Mensen raken helaas overtuigd van dit soort verhalen, dus wij moeten daar tegenover bewijzen dat dit niet waar is. We willen niet toekijken hoe de leugens worden verspreid zonder enige weerstand daartegen.

Het voornaamste is nu dat de betogers doorgaan. Daar is geen twijfel over. Tahrir moet vol blijven. Leuzen moeten worden voortgezet. De eisen moeten dezelfde blijven. Maar we zullen ook moeten reageren wanneer het regime een andere aanvalsstrategie kiest. We moeten hoe dan ook terugvechten, ook al is er nooit garantie dat je zult winnen.

Wat zouden mensen in de rest van de wereld verder moeten weten?

We hebben gezien, en niet geheel verrassend, dat geen enkele regering bondgenoot is van het Egyptische volk. Hoewel Europa en de VS altijd zeggen dat ze democratie steunen en vaak praten over gelijkheid en de vrijheid van meningsuiting, zijn ze toch niet bereid om risico te nemen en democratische bewegingen van onderaf te ondersteunen zodra die daadwerkelijk opbloeien.

Op dit moment is er een heel organisch en democratisch proces gaande van een volk dat meer dan dertig jaar onder bezetting en onderdrukking leeft. Regeringen willen echter juist politieke en economische stabiliteit, gegrondvest in een regime zoals dat van Mubarak. Het is uitbuiting, niet alleen door de Egyptische elite, maar ook door externe economische internationale instituten en bedrijven. Ze willen stabiliteit, ongeacht de kosten. Als dat gaat via een politiestaat, dan wordt het een politiestaat.

Kunnen mensen in Nederland iets doen?

Jazeker, dit alles betekent dat we de solidariteit van de mensen nodig hebben en niet van regeringen. Het eerste wat mensen buiten Egypte moeten doen is goed geïnformeerd worden over dit soort strategieën en niet worden overtuigd door de propaganda die regimes lokaal of internationaal verspreiden.

Het Egyptische regime beweert dat ze de regering hebben vervangen, bijvoorbeeld. Ze zouden de oude regering ontslagen en een nieuwe regering gevormd hebben. Maar als je goed kijkt was dat slechts het geschuif met poppetjes binnen dezelfde regering. Er is een nieuwe premier maar van dezelfde regering. De president, zijn zoon, en een ander belangrijk lid van de regerende NDP hebben gezegd dat ze ontslag hebben genomen binnen de NPD.

Maar ze zijn niet over de hele linie afgetreden. De president is nog steeds de president, ook al is hij niet langer het hoofd van de NPD. De regering is niet veranderd. Dat is belangrijke informatie voor mensen buiten Egypte.

De propaganda is bedoeld als politieke valkuil voor mensen buiten Egypte. Het moet lijken alsof er ingrijpende wijzigingen hebben plaatsgevonden, terwijl er niets wezenlijks veranderd is. Daarom blijft het zo belangrijk voor mensen overal ter wereld om solidariteit met het Egyptische volk te organiseren, en hun eisen te steunen die passen in het perspectief van werkelijke democratie, vrijheid en gelijkheid.

• Zie hier de blog van Philip Rizk
• Bovenstaand interview is vertaald door Brian Droop
• ‘Dit gaan ze ons niet meer afnemen’: hieronder een kort filmpje van Dirk Wanrooij met een aangrijpend verhaal van een van de demonstranten op Tahrir Plein gisteren